________________
વિચૂડામણું
૧૦૧ કારક હું દેખાતું નથી, અને તે પણ અતિ શુદ્ધ આત્મજ્ઞાનવાળું જે થયું હોય, તે સ્વર્ગના સામ્રાજ્યનું સુખ આપે છે. મુક્તિરૂપી યુવતીનું બારણું આ જ છે માટે હે વત્સ! કલ્યાણ સાર તું બધે નિસ્પૃહ થઈ સદા સત્—આત્મામાં જ બુદ્ધિ કર.
आशा छिन्धि विषोपमेषु विषयेष्वेव मृत्योः सृतिस्त्यक्त्वा जातिकुलाभमेष्वभिमतिं मुश्चातिदूरात्क्रियाः। देहादावसति त्यजात्मधिषणां प्रशां कुरुष्वात्मनि त्वं द्रष्टास्यमलोऽसि निर्द्वयपरं ब्रह्मासि यवस्तुतः ॥ ३७८ ॥
ઝેરના જેવા વિષયેની આશા તું છોડી દે, કારણ કે એ જ મૃત્યુને માર્ગ છે અને જાતિ, કુળ તથા આશ્રમ વગેરેનું અભિમાન છોડી દરેક ક્રિયાઓને અતિ દૂરથી જ તજી દે, દેહ વગેરે મિથ્યા પદાર્થો ઉપરની આત્મબુદ્ધિ દૂર કર અને આત્મામાં જ બુદ્ધિ કર, કારણ કે ખરી રીતે તું પિતે જ આ બધા પદાર્થોને દ્રષ્ટા, નિર્મળ અને એક જ પરબધા છે.
ધ્યાનની રીત लक्ष्ये ब्रह्मणि मानसं दृढतरं संस्थाप्य बाह्येन्द्रियं स्वस्थाने विनिवेश्य निधलतनुधापेक्ष्य देहस्थितिम् । ब्रह्मात्मैक्यमुपेत्य तन्मयतया चाखण्डवृत्त्यानिशं ब्रह्मानन्दरसं पिवात्मनि मुदा शून्यैः किमन्यैर्धमैः ॥ ३७९ ॥
ચિત્તને બ્રહ્મરૂપ લક્ષ્યમાં જ અતિ દઢ સ્થાપી, કમેંક્રિયાને તેના વિષથી ખેંચી લઈ, પિતપતાને ઠેકાણે જ સ્થિર કર; શરીરને સ્થિર રાખી એની સ્થિતિ તરફ ધ્યાન ન દે, આમ બ્રહ્મ અને આત્માની એકતા પામીને નિરંતર તન્મય થઈ આત્મામાં જ અખંડ વૃત્તિ વડે આનંદથી બ્રહ્મને આનંદરસ પી બીજી નકામી ભ્રમણાઓથી શું ફળ છે?
