Page Text
________________
#
-
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
પરિચછેદ.
કશ્રોતા-અધિકાર | ગાડું ગગડાવનાર માણભટ્ટ અને ભૂખ તા. સીતાનું હરણ થયું તે પાછું માણસ થયું કે નહિ?
એક ગામડામાં માણભટ્ટ રામકથા વાંચતો હતો તે સાંભળવાને ગામનાં લેકે મરદ અને ઓરતે આવતાં હતાં. માણભટ્ટ લાંબા રાગડા તાણી માણના ભણભણાટ અવાજ વચ્ચે ગાતે હતા, તે કઈને સમજવામાં આવે ને કેઈના સમજવામાં પણ ન આવે. વળી તેનું વ્યાખ્યાને કરે તે માંહે સંસ્કૃત કઠિન શબ્દો એવા વાપરતે જાય કે તેનો અર્થ પોતે પણ વખતપર ભાગ્યે જ સમજતે હોય? તે પછી સાંભળનાર ગરીબ ગામડીઆને શે આશરે રહે?
એક વખત કથામાં સીતાનું હરણ થયું એમ વાત આવી. એ સાંભળી સૌ અરર કરવા લાગ્યા. કેઈ સમજુ હતા તેઓ કહેતા કે અરે! દુષ્ટ રાવણે ખોટું કર્યું, જગતની માતા જે સીતા તેના તરફ કુદષ્ટિ કરી, એનું ભુજ થશે, પણ એક કણબી સાંભળીને તાજુબ થયે કે, માળું, આતે ભુંડું થયું, સીતા માતાને માથે બહુ દુઃખ પડયું તે આપણું શા ભાર? અરે ! સીતાનું હરણ થયું તે પાછું માણસ કેવારે થયું? માળે જાનવરને અવતાર ભુંડે તે ખરે!. એ રીતે સીતાનું હરણ થયું તે પાછું માણસ થયું કે નહિ એ સંબંધી મનમાં વિચાર થવા માંડયા તેથી તે પૂછવાની આતુરતા ઘણી વધી; એટલે ઉભે થઈ કહેવા લાગ્યું કે, “મહારાજ! તમે સીતાનું હરણ થયાનું કહ્યું તે તો ઠીક, પણ તે પાછું માણસ થયું કે નહિ ?” આથી સાંભળવા ભેગા થયેલ સમજઓ ખડખડ હસી પડયા. પછીથી માણભટ્ટ હરણના અને ખુલાસે બતાવ્યું તેથી કણબી સમજીને બેસી રહ્યો.
દાણ કથા-વાર્તાઓમાં તેના ખરા અર્થ અને હેતુ કહેનારતરફથી કહેવામાં અને સમજાવવામાં આવ્યાવગર લેકે કેવા અવળા અર્થ સમજે છે એ આ વાત બતાવી આપે છે. તે કહેનારાઓએ ધ્યાનમાં લેવા જેવું છે.
તેર કાઠીયાના નામ કહે છે. ૧ ગુરૂ પાસે જાતાં આળસ આવે તે આળસ કાઠીયે. ૨ પુત્ર કલત્રે વીટ રહે તેથી ગુરૂ પાસે જવાય નહિ તે મેહ કાઠીયે. ૩ ગુરૂ કાંઈ ખાવા આપશે નહિ, જે ધંધો કરશું તે ખાશું એમ ચિં
તવી ન જાય તે અવિનય કાઠીયે. ૧ હરણ જાતનું જાનવર થઈ ગયું એમ એક અર્થ થાય ને બીજો અર્થ લઈ જવું થાય.
૨ કૌતુકમાળા. ૭ શ્રીપાલરાસ,
| SR No. | 006062 |
| Book Title | Vyakhyan Sahitya Sangraha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vinayvijay |
| Publisher | Devji Damji Sheth |
| Publication Year | 1916 |
| Total Pages | 646 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |