Page Text
________________
પરિ છે. મિષ્ટ્રભાષણ-અધિકાર
૧૫૩ - ' જેવી રીતે મધુર અક્ષરવાળી વાણુ મનુષ્યને ખુશ કરે છે તેવી રીતે પૂર્ણ ચંદ્ર, ઠંડું પાણી, ચંદન અને શીતલ છાયા આનદ ઉત્પન્ન કરી શક્તી નથી. પ
પરગુણપ્રશંસા
उपजाति. यथा तवेष्टा स्वगुणप्रशंसा, तथा परेषामिति मत्सरोज्झी । तेषामिमां सन्तनु यल्लभेथास्तां नेष्टदानाद्धि विनेष्टलाभः ॥ ६ ॥
अध्यात्मकल्पद्रुम. જેવી રીતે તને તારા પિતાના ગુણેની પ્રશંસા વહાલી છે તેવી જ રીતે બીજાઓને પણ પોતાના ગુણની પ્રશંસા વહાલી હોય છે; તેથી મત્સર તજી દઈને તેઓના ગુણની પ્રશંસા સારી રીતે કરવા માંડે જેથી તેને પણ તે મળે (એટલે તારા ગુણની પણ પ્રશંસા થાય) કારણકે વહાલી વસ્તુ આપ્યાવગર વહાલી વસ્તુ મળતી નથી. - ભાવાર્થ—આપણામાં કાવ્યચાતુર્ય, પ્રામાણિક વ્યવહાર, તપ, દાન, ઉપદેશ દેવાની અદ્દભુત શક્તિ કે એ કઈ પણ સદ્ગુણ કે સદ્વર્તન હોય તેની આપણા સ્નેહી, સગાં કે અન્ય કોઈ પ્રશંસા કરે, તે સાંભળી આપણને આનંદ થાય કે તુરત મદ ચઢે છે, કેટલીકવાર આ બનાવ આડકતરી રીતે બને છેમાયાથી દેખાવ કરવાની ટેવથી આ જીવ તે વખતે બેલે છે કે એમાં કાંઈ નહિ, એને મારી ફરજ હતી વિગેરે, પણ એમાં ઘણી વખત માયા હોય છે. બીજા માણસો ગુણસ્તુતિ કરે એ સાંભળવાની ઈચ્છા થાય, પિતાનું વર્તન બીજાને જણાવવાની ઈચ્છા થાય અને બીજા તેનાં વખાણ કરે તે સાંભળી આનંદ થાય ત્યાં ગુણપ્રાપ્તિને છેડે આવે છે. જેને ગુણઉપર ગુણખાતરજ પ્રેમ હોય છે તે, લેકો શું બેલે છે, શું ધારે છે એની દરકારજ કરતા નથી–એને વિચાર પણ કરતા નથી.
એજ નિયમ પ્રમાણે જ્યારે પિતાના દેષ સાંભળીને ખેદ થાય છે ત્યારે પછી દોષ દૂર કરવાની વિચારણા કે કર્તાવ્યનું ભાન રહેતું નથી. એને બીજા માણો શું કહે છે તેતરફ ધ્યાન રહે છે, તેથી ખેલ બગડે છે અને તેને લીધે દે જામી જાય છે, દેષપર સીલ થાય છે અને એને દેષ છોડવા એ પિતાની પ્રિય વસ્તુ છોડવા જેવું થઈ પડે છે અથવા ઘણીવાર દોષને દેષતરીકે ઓળખી શકાતેજ નથી અને દેષ છૂપાવવાનો પ્રયત્ન થાય છે; કારણકે અમુક વિચાર, ઉચ્ચાર કે આચારતરફ એનું ધ્યાન રહેતું નથી, પણ લેકે તેને માટે શું ધા
૨૦.
| SR No. | 006062 |
| Book Title | Vyakhyan Sahitya Sangraha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vinayvijay |
| Publisher | Devji Damji Sheth |
| Publication Year | 1916 |
| Total Pages | 646 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |