Vyakhyan Sahitya Sangraha Part 01

SR No.: 006061
Original Sutra Author: N/A
Author: Vinayvijay
Publisher: Devji Damji Sheth
Publication Year: 1915
Total Pages: 628
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 15 MB

Page 312

૨૬૬
વ્યાખ્યાન સાહિત્ય સંગ્રહ.
ચતુર્થ
છે, તારા જેવા દંભી, લેક સત્કારના અથને વસ્ત્ર કે અન્ન આપવાથી આપનારને લાભ થાય અને તેનું નિમિત્ત તું હોવાથી તેને લાભ થાય એ દાંભિક ખ્યાલ છેડી દે; પણ સમજી લેજે કે આવા વર્તનથી તે તું બેવડે ભારે થાય છે, મહા પાપથંકમાં ખરડાય છે અને અનેક ભવ સુધી ઊંચો આવી શકે નહિ એવા સંસાર સમુદ્રમાં ગળે પથ્થર બાંધીને ડુબતે જાય છે.
હે યતિ! તારા હાથમાં સંસારસમુદ્રને તરવાનું વહાણું આવી ગયું છે તેને . આવી રીતે વાપરવાની તારી મૂર્ખતા તજી દે, કપ્તાન થા, પવન છે અને પેલે
છેડે મેક્ષનગર છે તે સાધ્ય બિંદુ નજરમાં રાખી ત્યાં પહોંચવા યત્ન કર. વચ્ચે ખરાબા કે ડુંગર આવે છે તે ધ્યાનમાં રાખ અને મનમાં હિમત રાખ આનાકાને જે સાધુ ઉપયોગ કરતા નથી અને તેને સ્વતઃ નાશ કરી બચવાનાં સાધનને જ ઉલટા ડૂબાડવાનાં સાધનામાં ફેરવી નાખે છે તે કઈ પણ રીતે પિતાને તેમજ પિતાના આશ્રિતને કયાણને માર્ગ લેતા નથી અને સંસારસમુદ્રમાં રખડ્યા કરે છે અથવા તળીએ જઈને બેસે છે. ૧૬
ગુણ વગર સ્તુતિની ઈચ્છા કરનારૂં ઋણ. गुणैर्विहीनोऽपि जनानतिस्तुतिप्रतिग्रहान् यन्मदितः प्रतीच्छसि । लुलायगोऽश्वोष्वरादिजन्मभिर्विना ततस्ते भविता न निष्क्रयः ॥ १७ ॥
તું ગુણ વિનાને છે છતાં પણ લેકે તરફથી વદન, રતુતિ, આહાર પાણીનું ગ્રહણ વિગેરે ખુશી થઈને મેળવવા ઈચ્છા રાખે છે, પણ યાદ રાખજે કે પાડા, ગાય, ઘેડા, ઉંટ કે ગધેડાના જન્મ લીધા વગર તું તે દેવામાંથી છૂટો થઈ શકીશ નાહ.
ભાવા–દેવું ભારોભાર તેની આપવું પડશે, લેણદેણ પતાવવી પડશે અને હિસાબ ચૂકતો કરે પડશે. તું સમજીશ નહિ કે લેકે વાંદે છે, પૂજે છે, આહાર વહરાવવા સારૂ આડા પડીને ઘેર લઈ જાય છે તે તને મફત પચી જશે. - અત્રે તારી ફરજ બજાવીશ તે તું તે સર્વ મેળવવા માટે હકદાર છે, નહિ તે આવતા ભવમાં બળદ કે પાડા થઈને ભાર ખેચી દેવાં પૂરાં કરવાં પડશે અથવા ગધેડા કે ઘડા થઈને વાહન ખેંચવાં પડશે. ભરૂચના પાડા થઈને દેવું આપવું પડશે માટે ગુણ વગર તુતિની ઈચ્છા રાખ નહિ. ગુણ માટે પ્રયાસ કર. પડાઈ. પછવાડે પૂછડું ચાલ્યું આવે છે, તેમ ગુણ પછવાડે સ્તુતિ તે ચાલી જ આવે છે. ૧૭
ધર્મના નિમિત્તથી રાખેલ પરિગ્રહ, परिग्रहात्स्वीकृतधर्मसाधनाभिधानमात्रात्किम मूढ ! तुष्यसि । न वेत्सि हेम्नाप्यतिभारिता तरो, निमज्जयत्यङ्गिनमन्बुधौ छैनम् ॥ १८ ॥