________________
પ્ર.
જ.
પ્ર.
જ.
સાલવીને નિયમ સરળ લાગ્યો. અને એણે રોજ ગંઠસીનું પચ્ચક્ખાણ ક૨વાનો નિયમ લીધો. કહેવત છે કે જ્યાં પ્રતિજ્ઞા હોય છે ત્યાં પરીક્ષા પણ થાય જ છે. સાલવીના જીવનમાં પણ પરીક્ષા થઈ. એક દિવસ એને શરાબ પીવાની ઇચ્છા થઈ. રેશમી રૂમાલ ઉપર ગાંઠ બાંધી હતી. ગાંઠ ખોલવાનો પ્રયત્ન કર્યો પરંતુ ગાંઠ ખુલવાને બદલે વધારે મજબૂત થતી ગઈ. ગાંઠ ખોલવાનો પ્રયત્ન સતત ચાલી રહ્યો હતો. પરંતુ સફળતા મળી નહી. હવે શું કરવું ? પોતે શરાબનો વ્યસની હતો. શરાબ એનો પ્રાણ હતો. તેથી શરાબ વગર એના હાથ-પગ ખેંચાવા લાગ્યા. શરાબ વિના એનું શરીર કેટલા સમય સુધી ટકશે ? એ પ્રશ્ન હતો.
શરાબ વિના એ જળ વગરની માછલીની જેમ તડપવા લાગ્યો. છતાં પણ પ્રતિજ્ઞાના અખંડિત પાલનને માટે એ દૃઢ રહ્યો. મોત નજીક જાણીને જ એણે અરિહંતાદિનું શરણ સ્વીકાર કર્યું અને સમાધિપૂર્વક દેહ ત્યાગ કરી એ સાલવી મરીને શત્રુંજય ગિરિરાજના કપર્દી નામના અધિષ્ઠાયક દેવ બન્યા અને જાવડશા દ્વારા કરેલા શત્રુંજયના ચૌદમા ઉદ્ધારમાં એમનું મહત્ત્વપૂર્ણ યોગદાન રહ્યું.
આ પ્રમાણે પચ્ચક્ખાણથી એક શરાબી કપર્દીયક્ષ બની ગયા. તથા શાસ્ત્રોમાં ધમ્મિલ તેમજ દામનક વગેરેના અનેક દૃષ્ટાંત પણ બતાવવામાં આવ્યા છે. અનંત આત્માઓએ પચ્ચક્ખાણ કરીને મોક્ષ ફળને મેળવ્યું છે.
રાત્રે મોડા સુધી ખાધુ હોય તો બીજા દિવસે નવકારસી વગેરે પચ્ચક્ખાણ કરી શકાય ? રાત્રિભોજન સર્વથા ત્યાગવા યોગ્ય છે. છતાં પણ કોઈ કારણવશ રાત્રિભોજન કરવું પડે તો, બે પ્રહર (મધ્યરાત્રિ-રાત્રે ૧૨ વાગ્યા સુધી)ના પહેલા ભોજન કર્યું હોય કે પાણી પીધું હોય તો, સવારે નવકા૨સીથી લઈને ઉપવાસ સુધીનું પચ્ચક્ખાણ કરી શકીએ, પરંતુ જો રાત્રે બે પ્રહર (મધ્યરાત્રિ) પછી પાણી કે ભોજન કર્યું હોય તો બીજા દિવસે નવકારસી વગેરે કોઈપણ પચ્ચક્ખાણ કરી શકાય નહી.
પચ્ચક્ખાણ કરવાથી શું ફળ પ્રાપ્ત થાય છે ?
નવકારસીનું પચ્ચક્ખાણ કરવાથી પોરસીનું પચ્ચક્ખાણ કરવાથી સાઢપોરસીનું પચ્ચક્ખાણ કરવાથી પુરિમુઢનું પચ્ચક્ખાણ કરવાથી એકાસણાનું પચ્ચક્ખાણ કરવાથી
૧૦૦ વર્ષ જેટલા નરકના પાપકર્મનો નાશ થાય છે. ૧૦૦૦ વર્ષ જેટલા નરકના પાપકર્મનો નાશ થાય છે. ૧૦ હજાર વર્ષ જેટલા નરકના પાપકર્મનો નાશ થાય છે. ૧ લાખ વર્ષ જેટલા નરકના પાપકર્મનો નાશ થાય છે. ૧૦ લાખ વર્ષ જેટલા નરકના પાપકર્મનો નાશ થાય છે.
56