________________
પ્ર.
તેલનું નીવિયા,
ત્રણ વાર કંઈક તળ્યા પછી બચેલું તેલ અથવા તેલમાં
આટો વગેરે નાખીને બનાવેલી વસ્તુઓ. ગોળનું નીવિયાતુ - સાકર, અડધો ઉકાળેલો શેરડીનો રસ વગેરે. કડા વિગઈનું નીવિયાતુ - ત્રણ ઘાણ નીકાળ્યા પછીની પુડી વગેરે. પચ્ચકખાણની શુદ્ધિ બતાવો? પચ્ચક્ખાણને વિશેષ શુદ્ધ કરવાવાળી છઃ શુદ્ધિ આ પ્રમાણે છે : ૧.સ્પર્શિતઃ જે પચ્ચકખાણ સૂર્યોદયના પહેલા લેવાના હોય એને પહેલાં જ વિધિપૂર્વક ગ્રહણ કરવો. તેમજ પચ્ચખાણ આવવાના પહેલા ગુરુના સમક્ષ વંદનાદિપૂર્વક ગુરુ જ્યારે પચ્ચખાણ આપી રહ્યા હોય ત્યારે મનમાં સ્વયં પણ ઉચ્ચારણ કરતાં જે પચ્ચખાણ લેવામાં આવે છે, એને સ્પર્શિત કહે છે. ૨. પાલિત: જે પચ્ચક્ખાણ કર્યું હોય એને વારંવાર યાદ કરવું. ૩. શોધિત (શોભિત)ઃ ગુરુ ભગવંત અથવા સાધર્મિકને દાન આપીને જે બચ્યું હોય તે ખાવું. ૪. તિરિતઃ પચ્ચકખાણ આવી ગયા પછી થોડો સમય (કમ સે કમ ત્રણ મિનિટ) ગયા પછી પચ્ચખાણ પારવું. ૫. કિર્તિત ખાતા સમયે પચ્ચક્ખાણને યાદ કરવું. ૬. આરાધિત પચ્ચખાણની વિધિથી ઉપયોગપૂર્વક જે પચ્ચકખાણ કરવામાં આવે છે અથવા
ઉપરોક્ત પાંચ શુદ્ધિ જેમાં પૂર્ણ પાળવામાં આવે છે, એને આરાધિત પચ્ચકખાણ કહે છે. પ્ર. પચ્ચખ્ખાણનું ફળ જેમને મળ્યું હોય એવા દષ્ટાંત બતાવો?
ગંઠિસહિયં પચ્ચખ્ખાણ પર કપર્દી યક્ષની કથા સાલવી નામનો એક આદમી હતો. એને શરાબ પીવાની બહુજ ખરાબ આદત હતી. આચાર્ય ભગવંત યશોભદ્રસૂરિજીની અત્યંત નિર્મળ, અપ્રમત્ત, સંયમ જીવનની આરાધના જોઈને તે પ્રભાવિત થયો. જ્ઞાની ગુરુ ભગવંતે એની કક્ષા, પાત્રતા વગેરે જોઈને એને એક નિયમ આપ્યો કે જો તું શરાબ ન છોડી શકે તો ગંઠસીનું પચ્ચખાણ કર. સાલવીએ પૂછયું - ભગવંત! ગંઠસીનું પચ્ચખાણ એટલે શું?
ભગવંતે જવાબ આપ્યો – “રૂમાલમાં એક ગાંઠ બાંધવી. જ્યાં સુધી ગાંઠ બાંધેલી હોય ત્યાં સુધી તારે મોંઢામાં શરાબ ન નાખવો. જ્યારે પણ ઇચ્છા થાય ત્યારે ગાંઠ ખોલીને શરાબ પીવી. પરંતુ ગાંઠ ખોલ્યા વિના શરાબ પીવી નહીં. અને શરાબ પીધા પછી ફરીથી ગાંઠ બાંધી લેવી.”