________________
રાજા કુમારપાલે શાસનહીલનાના પાપથી બચવા માટે અગ્નિપ્રવેશ કરવાનો નિર્ણય કર્યો. તુરંત મંત્રીને બોલાવીને પોતાનો નિર્ણય કહ્યો. મંત્રી આ સાંભળી સીધો આચાર્યશ્રી હેમચન્દ્રસૂરિજી પાસે ગયા અને બધી વાત કહી. આચાર્યશ્રીએ એમને મંત્રિત જળ આપ્યું અને કહ્યું “આ જળના સિંચનથી રાજાને પહેલા જેવું રુપ અને આરોગ્ય પ્રાપ્ત થઈ જશે.”મંત્રિત જળ લઈને મંત્રી કુમારપાલની પાસે આવ્યા અને એમની ઉપર એ મંત્રિત જળ છાંટ્યું. આ મંત્રિત જળના પ્રભાવથી દાહ શાંત થઈ ગયો. કુમારપાલને રુપ અને આરોગ્ય પુનઃ પ્રાપ્ત થઈ ગયું. તથા પશુ ભોગ ઉપર વિજય પ્રાપ્ત થયો. કુમારવાનું બનેવી સાથે યુદ્ધ :
એકવાર ગુર્જરેશ્વર કુમારપાલની બહેન તથા બનેવી અરાજા સોગઠા રમી રહ્યા હતા. ત્યારે એક દાવ રમતાં રમતાં બનેવી બોલ્યા “લે ગુજરાતના બધા મુંડ સાધુઓને માર્યા.” કુમારપાલ રાજાની બહેન ધર્મ ઉપર શ્રદ્ધાવાન હતી. આવા અપમાનજનક શબ્દ સાંભળીને એ ગુસ્સે થઈ ગઈ. અને પોતાના પતિને માફી માંગવાનું કહ્યું. પરંતુ જયારે અર્ણોરાજાએ માફી નહી માંગી ત્યારે એણે કુમારપાલને બધી વાત કહી. અરાજા અને કુમારપાલની વચ્ચે યુદ્ધ થયું. કુમારપાલે અર્ણોરાજાને હાથીની પાલખીથી નીચે પાડી દીધા. તેઓ અર્ણોરાજાની જીભ ખેંચવાના જ હતા કે એટલામાં કુમારપાલની બહેન આવી તથા અણરાજા માટે અભયવચનની માંગણી કરી. અણરાજાએ પણ દયાની ભીખ માંગી. ત્યારે કુમારપાલ રાજાએ કહ્યું “આ ધર્મયુદ્ધમાં હું પોતાની બહેનનો વિચાર નથી કરતો પરંતુ તે દયાની ભીખ માંગી છે માટે પોતાના દયા ધર્મને વશ થઈને હું તને છોડું છું.” ગુર્જરેશ્વરજી ધમરાધા :
ભારતના અઢાર દેશોના રાજા કામકાજના બોજની નીચે કેટલા દબાયેલા હોય છે? અખૂટ રાજસંપત્તિને કારણે ભોગ-વિલાસની તરફ કેટલા આકર્ષિત થાય છે ? પરંતુ કુમારપાલ રાજાનું જીવન તો કાંઈક અનોખું જ હતું. તેઓ તો રાજભારના બોજને એકબાજુ મૂકીને શાંતિથી પરમાત્માની ભક્તિ કરતા હતા. ભોગવિલાસના બદલે મોક્ષ માર્ગની આરાધનાઓમાં લીન રહેતા હતા. આવો એક નજર નાખીએ કુમારપાલ મહારાજાની દિનચર્યા ઉપર -
{ આવી હતી કુમારપાલ રાજાની દિનચર્યા (Time Table) • સૂર્યોદય પહેલા સવારે ચાર વાગે નમસ્કાર મહામંત્રનો મંત્રોચ્ચાર કરીને તેઓ ઉઠતા હતા.
એના પછી સામાયિક, પ્રતિક્રમણ કર્યા પછી શ્રી યોગશાસ્ત્ર અને વીતરાગ સ્તોત્રનું પઠન કરી વાસક્ષેપ પૂજા કરતા હતા.