________________
કર્મી
કર્મનો ઉદય : (૧૨૨) મિશ્ર મોહનીય અને સમ્યક્ત્વ મોહનીય આ અધ્યવસાયની શુદ્ધિથી બનેલા મિથ્યાત્વના દલિક છે. બંધમાં માત્ર મિથ્યાત્વ મોહનીય જ હોય છે. જયારે ઉદયમાં મિશ્ર મોહનીય અને સભ્યત્વ મોહનીય પણ હોય છે. જેનાથી ઉદયમાં ૧૨૦+ ૨ = ૧૨૨ પ્રકૃતિઓ હોય છે. કર્માની સત્તા : (૧૫૮) બંધાયેલી પ્રકૃતિ જ્યાં સુધી ઉદયમાં ન આવે ત્યાં સુધી સત્તા કહેવાય છે. સત્તાના ૧૫૮ ભેદ છે. ઉદા. પૈસા કમાવવા - આ બંધ છે. તિજોરીમાં રાખવા - સત્તા છે. અને ખર્ચવું એ ઉદય સમાન છે.
કર્મની સ્થિતિ ઉત્કૃષ્ટ-સ્થિતિ
જઘન્ય-સ્થિતિ | જ્ઞાનાવરણીય ૩૦ કોડાકોડિ સાગરોપમ અંતર્મુહૂર્ત દર્શનાવરણીય ૩૦ કડાકોડિ સાગરોપમ અંતર્મુહૂર્ત વેદનીય
૩૦ કોડાકોડ સાગરોપમ ૧૨ મુહૂર્ત અંતરાય
૩૦ કડાકોડિ સાગરોપમ અંતર્મુહૂર્ત મોહનીય ૭૦ કોડાકોડિ સાગરોપમ
અંતર્મુહૂર્ત નામ
૨૦ કોડાકોડિ સાગરોપમાં ૮ મુહૂર્ત ગોત્ર
૨૦ કોડાકોડિ સાગરોપમાં ૮ મુહૂર્ત આયુષ્ય ૩૩ સાગરોપમ
૨૫૬ આવલિકા મબાધા કાઠા : કોઈપણ કર્મનો બંધ થયા પછી એ કર્મ તુરંત ઉદયમાં નથી આવતું, પરંતુ થોડાક સમય પછી જ ઉદયમાં આવી શકે છે. બંધ સમયથી જયાં સુધી ઉદયમાં ન આવે ત્યાં સુધીના સમયને અબાધા કાળ કહે છે.
સાત કર્મમાં બાધા આયુષ્ય સિવાયના ૭ કર્મોની જે ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ છે, એમાંથી જેટલા કોડાકોડિ સાગરોપમનો બંધ હોય, એટલા સો (૧૦૦) વર્ષ પછી એ કર્મ ઉદયમાં આવે છે. જો કોઈ કર્મ એક કોડાકોડિ સાગરોપમથી ઓછા વર્ષનો બંધ કર્યો હોય, ત્યારે ૧ અંતર્મુહૂર્તની અબાધા હોય છે. જેમકે જ્ઞાનાવરણીય કર્મ ૩૦ કડાકોડિ સા.બાંધ્યું હોય તો ૩૦ x ૧૦૦ = ૩૦૦૦ વર્ષ, આ કર્મનો અબાધાકાળ હોય છે. એટલે કે ૩૦ કડાકોડિ સાગ. વાળુ બંધાયેલું જ્ઞાનાવરણીય કર્મ 3000 વર્ષ પછી ક્રમશઃ ઉદયમાં આવશે અને પછી ૩૦ કડાકોડિ સાગરોપમ સુધી સતત ઉદયમાં રહેશે. એવી જ રીતે ૧૦ કોડાકોડી સાગ, બાંધે તો ૧૦ x ૧OO =૧000 વર્ષ નો અબાધા કાળ ૫ કોડાકોડી સાગ. બાંધે તો ૫ x ૧૦૦ =૫૦૦ વર્ષ નો અબાધા કાળ જાણવો
