________________
સાંભળવા ગયા. દેશના પછી લમણા સાધ્વીજીએ પોતાના પાપનું પ્રાયશ્ચિત માયા કરીને બીજાના નામથી પૂછ્યું. ત્રિલોકગુરુ સર્વજ્ઞ પરમાત્મા તો જાણતા જ હતાં કે બીજાના નામથી લક્ષ્મણા સાધ્વીજી જે પૂછી રહી છે એ પોતાની જ વાત છે, પરંતુ પરમાત્મા મૌન રહ્યા. પ્રભુએ લક્ષ્મણા સાધ્વીજીને કંઈ પણ પૂછ્યું નહીં કે
આવી રીતે કેમ પૂછી રહી છે? આ તો માયા છે.” કારણ કે પરમાત્મા જાણતા હતા કે આ જીવની ભવિતવ્યતા જ એવી છે. હવે કોઈ પણ ઉપાય દ્વારા કંઈ પણ થવું અસંભવ છે. એટલે પરમાત્માએ એમને પ્રાયશ્ચિત પ્રદાન કર્યું.
લક્ષ્મણા સાધ્વીજીએ પ્રાયશ્ચિત તો તરત જ પૂરું કરી દીધું પરંતુ પ્રાયશ્ચિત લેતી વખતે કરેલી માયાની આલોચના એમણે ના કરી. એમની માયાના પાપને ધોવા માટે એ પોતે મનથી વધારે થી વધારે તપ કરવા લાગી. કુલ પચાસ વર્ષ સુધી એમને ઘોર તપ કર્યું. તે આ રીતે બે ઉપવાસના પારણે ત્રણ ઉપવાસ, ત્રણના પારણે ચાર ઉપવાસ, ચાર ઉપવાસના પારણે પાંચ ઉપવાસ આ પ્રકારનું ઉગ્રતા કુલ ૧૦ વર્ષ સુધી કર્યું. પછી એક ઉપવાસના પારણે બે ઉપવાસના આ તપ બે વર્ષ સુધી કર્યુ. પારણામાં પણ લુખી નીવિ કરી. એના પછી માત્ર શેકેલું અનાજ ખાઈને બે વર્ષ સુધી તપ કર્યો. તત્પશ્ચાત્ માસક્ષમણના પારણે માસક્ષમણ ૧૬ વર્ષ સુધી કર્યો અને એના પછી સતત આયંબિલનું તપ ૨૦વર્ષ સુધી કર્યું. આવી રીતે ૫૦વર્ષ સુધી ઘોર તપ કર્યો પછી પણ માયાની આલોચના ના લેવાના કારણે પાપનું પ્રાયશ્ચિત ના થયું.
આયુષ્ય પૂર્ણ કરીને લક્ષ્મણા નું જીવ વેશ્યાના ઘરે અતિ સુંદર દાસીના રૂપમાં ઉત્પન્ન થઈ. વેશ્યાના ઘરેથી ભાગીને છ મહિને સુધી એક શ્રેષ્ઠીના ઘરે જ રહી. શેઠાણીએ ઈર્ષાના કારણે એને મારીને એના ટુકડે ટુકડા કરીને ગીધ વગેરે પક્ષીઓને ખવડાવી દીધા.
આના પછી બહુજ ભવ ભ્રમણ કરીને એ નરદેવ ચક્રવર્તીનું સ્ત્રી રન બની. ત્યાંથી મરીને છઠ્ઠી નરકમાં ગઈ. ત્યાંથી કુતરાની યોનિમાં ઉત્પન્ન થઈ. અનેકવાર જન્મ-મરણને પ્રાપ્ત કરીને નિર્ધન બ્રાહ્મણ બની. અનુક્રમે વ્યંતર, ફરી ત્યાં ૭ વર્ષ સુધી પાડો બની. ત્યાંથી નરક ગમન, મનુષ્ય-માછલી, અનાર્ય દેશમાં સ્ત્રી રૂપમાં ઉત્પન્ન થઈ. ત્યાંથી મરીને છઠ્ઠી નરકમાં ગઈ, ત્યાંથી કોઢ રોગવાળી મનુષ્ય બની, પછી પશુ-સાંપ વગેરે યોનિમાં ઉત્પન્ન થઈ. મરીને પાંચમી નરકમાં ગઈ. આ પ્રમાણે ચાર ગતિમાં પરિભ્રમણ કરીને લક્ષ્મણાનો જીવ આવવાવાળી ચૌવીસીના પહેલા તીર્થંકર શ્રી પદ્મનાભ સ્વામીના કાળમાં કોઈ ગામમાં કુબડી સ્ત્રી બનશે. ત્યાં કંઈક પુણ્યોદયના કારણે શ્રી પદ્મનાભ પ્રભુના દર્શન થશે. કર્મના વિપાકને જાણીને શુદ્ધ આલોચના કરીને સિદ્ધ પદ પ્રાપ્ત કરશે.
આ ચરિત્રથી એ સમજવા જેવું છે કે લક્ષ્મણા સાધ્વીજીએ આલોચના લીધી અને પ્રાયશ્ચિત પણ પૂર્ણ કર્યું. પરંતુ આલોચના કરતી વખતે કરેલી માયાની તેમણે પુનઃ આલોચના ના કરી. પરિણામ સ્વરૂપ એમને ૮૦ચૌવીસી સુધી આ સંસાર સાગરમાં ભ્રમણ કરતા કરતા કેટલાય દુઃખોને સહન કરવો પડ્યો.