________________
જ પ્રાચશ્ચત છશે ભવ થી વચ્ચે જ 9
{ “કમરાજા' છે. ક્ષિતિપ્રતિષ્ઠિત નગરના રાજાની રુક્મણી નામની પુત્રી હતી. જુવાનીમાં એક સુંદર રાજકુમારની સાથે તેના લગ્ન કરાવવામાં આવ્યા. લગ્ન સાનંદ સંપન્ન થયા. પરંતુ કર્મવશાત્ લગ્નના દિવસે જ રુક્મિણીના પતિનું મૃત્યુ થઈ જવાથી દુર્ભાગ્ય વશ એની બધી ખુશીઓ ગમમાં પલટાઈ ગઈ. અત્યંત શોકાકુલ બનેલી રુક્મિણીએ પોતાના પતિની સાથે ચિતામાં પ્રવેશ કરવાનો નિર્ણય કરી લીધો. એને આ નિર્ણય એના પિતાજીને સંભળાવ્યો. એના પિતાજીએ એને સમજાવીને કહ્યું કે, “પુત્રી ! આ જગતમાં દરેક વ્યક્તિ દુઃખી જ છે. પરંતુ મહાન તો તે જ બને છે, જે દુઃખોનો સામનો કરી શકે છે. હું તારા દુઃખોને સમજી શકું છું, પરંતુ મૃત્યુને શરણે જવું તે દુઃખ મુક્તિનો સાચો ઉપાય નથી.” રુક્મિણીએ દુઃખિત અવાજમાં કહ્યું, “પિતાજી! હું દુઃખોથી ડરીને મરવા નથી માંગતી, પરંતુ મને ડર એ છે કે ભર જુવાનીના કારણે આ વિધવાના વેશમાં હું તમારા કુળને કલંકિત ના કરી દઉં.” રુક્મણીનો વિચાર સાંભળીને રાજાનું હૃદય ગદ્ગદ્ થઈ ગયું, એમની આંખોમાં હર્ષનાં આંસુ આવી ગયા. એમણે કહ્યું, “રુક્મિણી ! શીલ સંબંધી તારી સાવધાની સાંભળીને મને બહુ જ ખુશી થઈ. પરંતુ આવી કલ્પનાથી આપણા માનવ જીવનને ખત્મ કરવું ઉચિત નથી. આ અમૂલ્ય માનવ ભવ તો સુકૃતોથી ભરવા માટે છે.” ત્યારે રુક્મિણીએ કહ્યું – “પિતાજી આટલું કહેવા માત્રથી મારી સમસ્યાનું સમાધાન નથી થઈ જતું, મારા શીલની રક્ષાનું શું?” ત્યારે રાજાએ કહ્યું “રુક્મિણી! હું તારા માટે એક અલગ મહેલની વ્યવસ્થા કરી દઈશ. તું ત્યાં રહીને ઉત્કૃષ્ટ બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરજે. સાધ્વીજી ભગવંતોની શુભ નિશ્રામાં રહીને ધર્મારાધના કરજે. રુક્મિણીને પિતાની આ વાત સારી લાગી. તત્પશ્ચાત્ એ એકાંતમાં પ્રસન્નતાપૂર્વક નિર્મલ બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરવા લાગી.
થોડા સમય પછી પિતાજીનું મૃત્યુ થયું. રાજપુત્ર ન હોવાને કારણે બધાએ મળીને સર્વાનુમતિથી ઉત્કૃષ્ટ બ્રહ્મચારિણી રુક્મિણીનો રાજ્યાભિષેક કરી દીધો. તે સમયથી એ “રુમિ રાજા'ના નામથી જણાવવા લાગી. રાજા બનવાના પશ્ચાત્ નિર્મલ-બ્રહ્મચર્યના કારણથી એની કીર્તિ દસે દિશાઓમાં વ્યાપ્ત થઈ ગઈ. એના બ્રહ્મચર્યના પ્રભાવથી રાજ્ય વ્યવસ્થિત રૂપથી ચાલવા લાગ્યું. એક દિવસ રુક્મિણીના બ્રહ્મચર્યની ખ્યાતિ સાંભળીને “શીલસન્નાહ' નામનો એક બ્રહ્મચર્ય પ્રેમી રાજકુમાર રુક્તિ રાજાના દર્શન કરવા માટે પધાર્યા, તથા રાજસભામાં પરદેશિયોના વિભાગમાં ઉચિત સ્થાન ઉપર બેઠા.