________________
દક્ષિણ દિશામાં અંતિપાંડુકંબલા નામક શિલા :- આના પર પણ એક સિંહાસન છે. ભરત ક્ષેત્રમાં જન્મેલા તીર્થંકર પરમાત્માનો અભિષેક આ શિલા પર થાય છે.
ઉત્તર.
ઐરાવજ
#પાંડુકવન
પશ્ચિમ
0 વિજય
Sત શિલા [Jપૂર્વ
વિજય વિજય
વાલકા
ઐરાવતા
સિંહાસન
(ભરત
દક્ષિણ
ભરત
-
જ્યોતિષ ચક્ર 0. મેરૂપર્વતના મૂળ ભાગમાં ૮ રૂચક પ્રદેશ છે. આ ૧૪ રાજલોકનો મધ્ય ભાગ છે. એને સમભૂતલા કહેવાય છે. અહીંથી ૭૯૦યોજન ઉપર જવા પર તારા મંડલ, ૮૦૦ યોજન પર સૂર્ય, ૮૮૦યોજન પર ચંદ્ર, ૮૮૪ યોજન પર ૨૮ નક્ષત્ર છે, ૮૮૮ યોજન પર બુધ નામક ગ્રહ છે, ૮૯૧ યોજન પર શુક્ર ગ્રહ છે, ૮૯૪ યોજન પર ગુરૂ ગ્રહ છે, ૮૯૭યોજન પર મંગળ ગ્રહ છે અને ૯00 યોજન પર શનિ ગ્રહ છે.
આ પ્રમાણે ૭૯૦થી ૯00 યોજન સુધીના કુલ ૧૧૦ યોજનમાં સંપૂર્ણ જ્યોતિષ ચક્ર રહેલો છે. આ જયોતિષ ચક્ર (ચંદ્ર, સૂર્ય, ગ્રહ, નક્ષત્ર, તારા) અસંખ્ય દ્વીપ, સમુદ્ર બધામાં છે. એમાંથી અઢી-દ્વીપ સમુદ્ર રૂપ જે મનુષ્ય ક્ષેત્ર છે, તેમાં રહેલો જ્યોતિષ ચક્ર મેરૂપર્વતથી ૧૧૨૧ યો. દૂર રહી મેરૂપર્વતની નિરંતર પ્રદક્ષિણા લગાવે છે. એટલે આ ૫ ચર જ્યોતિષ કહેવાય છે અને અઢી દ્વીપની બહાર જે જયોતિષ ચક્ર છે તે પોતાના સ્થાન પર સ્થિર રહેવાને કારણે તે ૫ અચર જ્યોતિષ કહેવાય છે.
આપણને બહારથી જે સૂર્ય ચંદ્ર આદિ દેખાય છે તે બધા જ્યોતિષ દેવોના વિમાન છે. આ વિમાન અડધી મોસંબીના આકારવાળા, સ્ફટિક રત્નમય અતિરમણીય અને મોટા છે. છતાં પણ દૂર હોવાના કારણે નાના દેખાય છે.
