________________
ચોદહ રાજલોક
ત્રસ નાડી
અધોલોક તિચ્છલોકની નીચે અધોલોકમાં સાત નરક છે. આ સાતે નરક પૃથ્વી ઉલ્ટા છત્ર (A) ના આકાર વાળી છે. આ નરક પૃથ્વીઓની નીચે અનુક્રમથી ૨૦,000 યોજન સુધી ધનોદધિ (ઘાટું પાણી) (B) પછી અસંખ્ય યોજન સુધી ધનવાત (ઘાટું પવન) (C), એના બાદ અસંખ્ય યોજન સુધી તનવાત (પાતળો પવન) (D), બાદમાં અસંખ્ય યોજન સુધી આકાશ (E) રહેલો છે. આ રીતે પ્રથમ નરક પૃથ્વીથી સાતમી નરક પૃથ્વી સુધી સમજવું.
આ નરકોમાં સંખ્યાતા અને અસંખ્યાતા યોજન વાળા નરકાવાસ હોય છે. તે કુલ નરકાવાસ ૮૪ લાખ છે. આ નરકાવાસમાં નારકી જીવોના ઉત્પન્ન થવાના ગોખલા હોય છે. આ જ એમની યોનિ છે. પાપી જીવ નરકમાં જાય છે. ત્યાં ઉત્પન્ન થતા જ અંતર્મુહૂર્ત (૪૮ મિનિટ) માં શરીર ગોખલાથી પણ મોટું થવાથી નીચે પડવા લાગે છે. એટલામાં તરત જ પરમાધામી ત્યાં આવી પૂર્વકૃત કર્મ અનુસાર એમને દુઃખ
આપવા લાગે છે. જેમ કે મધ પીવાવાળાને ગરમ સીસુ પીવડાવે છે. પરસ્ત્રી લંપટીને અગ્નિમય લોખંડની પુતળીની સાથે આલિંગન કરાવે છે, ભાલાથી વધે છે, તેલમાં તળે છે, ભઠ્ઠીમાં સેકે છે, ઘાણીમાં પીલે છે, કરવતથી કાપે છે, પક્ષી, સિંહ આદિના રૂપ બનાવી પીડા આપે છે, લોહીની નદીમાં ડૂબાડે છે, તલવારના જેવા પાંદડાઓ વાળા વન અને ગરમ રેતીમાં દોડાવે છે, વજમય કુંભમાં જયારે એમને તપાવે છે ત્યારે તે પીડાથી ૫00 યોજન સુધી ઉછળે છે. ઉછળીને જ્યારે નીચે પડે છે ત્યારે આકાશમાં પક્ષી અને નીચે સિંહ-ચિત્તો વગેરે મુખ ફાડી ખાવા દોડે છે. આ રીતે અતિ ભયંકર વેદના થાય છે. વિશેષમાં – પ્રથમ ત્રણ નરકમાં - ક્ષેત્રકૃત, હથિયારથી પરસ્પર લડાઈ અને પરમાધામી કૃત એમ ત્રણ પ્રકારની વેદના થાય છે. ચોથી - પાંચમી નરકમાં – ક્ષેત્રકૃત તથા પરસ્પર હથિયારથી લડાઈ થાય છે. છઠ્ઠી-સાતમી નરકમાં - ક્ષેત્રકૃત તથા પરસ્પર હથિયાર વગર લડે છે અને એકબીજાના શરીરમાં પ્રવેશ કરી ભયંકર પીડા કરે છે.