Page Text
________________
તિર્દા લોક - જમ્બુદ્વીપ
રત્નપ્રભા નરક પૃથ્વીની સપાટી (છત) પર અસંખ્ય દ્વિપ-સમુદ્ર છે. એના મધ્યભાગમાં જમ્બુદ્વિપ છે. જે એક લાખ યોજન લાંબો-પહોળો તેમજ થાળીની જેમ ગોળ આકારનો છે. એની ચારે બાજુ લવણ સમુદ્ર છે. જમ્બુદ્વિપના મધ્યમાં મેરુપર્વત છે. આ જમ્બુદ્વિપ ૬ કુલઘર પર્વતો દ્વારા ૭ ક્ષેત્રોમાં વિભક્ત છે. એટલે કે એક ક્ષેત્ર, એક પર્વત, એક ક્ષેત્ર, એક પર્વત એ પ્રમાણે ૭ ક્ષેત્ર અને ૬ પર્વત આવેલા છે. હવે આ બધાને આપણે વિસ્તારપૂર્વક સમજીશું.
વૃત્ત વૈતાઢ્ય
ભરત ક્ષેત્ર
૨. હિમવંત પર્વત ઃ ભરતક્ષેત્ર પછી હિમવંત
સિંધુ નદી ગંગા નદી પર્વત આવેલો છે. આ પર્વત ભરતક્ષેત્રથી બમણો છે. એટલે કે આ પર્વત ૧૦૫૨ યોજન તેમજ ૧૨ કલા પહોળો તેમજ ૧૦૦ યોજન ઊંચો છે. આ સોનાનો બનેલો છે. આની ઉ૫૨ ૧૧ ફૂટ છે. એના મધ્યમાં પદ્મદ્રહ છે. આ દ્રહથી ત્રણ નદીઓ નીકળે છે. ગંગા, સિંધુ, અને રોહિતાંશા. ગંગા-સિંધુ નદી પદ્મદ્રહથી નીકળીને ભરતક્ષેત્રમાં વહે છે. અને રોહિતાંશા નદી હિમવંતક્ષેત્રના પશ્ચિમ ભાગમાં વહે છે. આ દ્રહની દેવીનું નામ ‘શ્રીદેવી’ છે.
રોહિતાંશા નદી
રોહિતા નદી
૧.ભરત ક્ષેત્ર ઃ જમ્બુદ્વિપના દક્ષિણ ભાગના અંતમાં સર્વપ્રથમ ભરતક્ષેત્ર છે. આ ક્ષેત્રની દક્ષિણથી ઉત્તરની તરફ પહોળાઈ ૫૨૬ યોજન તેમજ ૬ કલા છે. આ ક્ષેત્રમાં ગંગા-સિંધુ આ બે નદીઓ વહે છે. આ પ્રત્યેક નદી ૧૪,૦૦૦નદીઓના પરિવારથી યુક્ત છે. આ પ્રમાણે ભરતક્ષેત્રમાં કુલ ૨૮,૦૦૦ નદીઓ વહે છે. આ કર્મભૂમિ છે. અહીં ૬ આરા હોય છે.
હિમવંત ક્ષેત્ર
પદ્મ દ્રહ
139
હિમવંત પર્વત
૩. હિમવંત ક્ષેત્ર : હિમવંત પર્વતની પાસે હિમવંત ક્ષેત્ર આવેલો છે. આ ક્ષેત્ર હિમવંત પર્વતથી બમણો છે તથા ભરતક્ષેત્રથી ચારગણો મોટો છે. એટલે કે આ ક્ષેત્રનું માપ ૨૧૦૫ યોજન ૫ કલા છે. (૧૯ કલા = ૧ યોજન) આ ક્ષેત્રના મધ્યભાગમાં વૃત્ત વૈતાઢ્ય પર્વત છે. આ ક્ષેત્રમાં રોહિતા તેમજ રોહિતાંશા આ બે નદીઓ વહે છે. રોહિતા નદી હિમવંતક્ષેત્રના પૂર્વભાગને બે ભાગોમાં વહેંચતી પૂર્વ લવણસમુદ્રમાં મળે
| SR No. | 006048 |
| Book Title | Jainism Course Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Maniprabhashreeji |
| Publisher | Adinath Rajendra Jain Shwetambara Pedhi |
| Publication Year | 2011 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |