________________
શ્રી સંગરંગશાળા ગ્રંથને ગુજરાતી અનુવાદ: દ્વાર ચાલ્યું મદથી સર્યું. (૬૫૫૦) વળી સર્વશ્રેષ્ઠ જાતિવાળાને પણ કલ્યાણનું કારણ તો ગુણે જ છે, કારણ કે-જાતિહીન પણ ગુણવાન લેકમાં પૂજાય છે. (૬૫૫૧) “વેદોને પાઠક અનેં જઈને ધારક છું. તેથી લોકમાં ગૌરવને પામેલે હું બ્રાહ્મણ સર્વમાં ઉત્તમ છું.”એ રીતે જાતિમદથી ઉન્મત્ત બનેલે બ્રાહ્મણ પણ જે નીચ–અધમ લોકેનાં ઘરમાં ચાકર થાય છે, તો તેને જાતિમદ નહિ, પણ મરણનું શરણ કરવું યોગ્ય છે. (૬૫૫૨-૫૩) જાતિંમદને કરતે જીવ જાતિનું નીચપણું (નીચત્ર) જ બાંધે છે, આ વિષયમાં શ્રાવંસ્તીવાસી બ્રાહ્મણપુત્રનું દષ્ટાન્ત છે. (૬૫૫૪) તે આ પ્રમાણે 1 જાતિમદ વિષે બ્રાહ્મણપુત્રને પ્રબંધ-દેવમંદિર, ચેખૂણ વાવડીઓ, દીર્ધ વાવડીઓ, ગેળ વાવડીઓ તથા બગીચાઓની શ્રેણિઓથી રમણીય શ્રાવસ્તીપુરીમાં ઘણા રાજાએથી નમન કરાએલા ચરણકમળવાળો અને જગપ્રસિદ્ધ નરેન્દ્રસિંહ નામે રાજા હતો. તેને વેદના અર્થને વિચારવામાં કુશળ અમરદત્ત નામે પુરહિત હતા. (૬૫૫૫-૫૬) તે પુરોહિતને સુલસ નામને પુત્ર યૌવનથી, શ્રુતજ્ઞાનથી, વૈભવથી અને રાજાના સત્કારથી અત્યંત ગર્વને ધારણ કરે છે. (૬૫૫૭) સમાન વયવાળા મિત્રોથી પરિવરેલો તે (નિરંકુશ) હાથીની જેમ લેકપવાદને પણ અવગણીને નગરીના ત્રિક, ચત્વર વગેરે રાજમાર્ગોમાં સ્વછંદપણે ફરે છે. (૬૫૫૮) એક પ્રસંગે સુખાસને બેઠેલા તેને માળીએ ગણગણાટ કરતા ભમરાઓથી ભરેલી (સુગંધી) આંબાની માંજર ભેટ આપી. (૬૫૫૯) કામદેવે વહસ્તે લખેલે (આમંત્રણ) પત્ર હોય તેવી તે માંજરને જોઈને, વસંત માસ આવ્યો એમ માનીને, પ્રસન્ન થએલે તે પિતાને હાથે માળીને તુષ્ટિદાન આપીને ચતુર . પરિવારથી પરિવરેલે તૃત નંદનવન નામના ઉદ્યાનમાં ગયે. (૬પ૬૦-૬૧) તે પછી . વિનયથી ઊભા થએલા નંદન ઉદ્યાનના રક્ષકે તેને કહ્યું કે-હે કુમાર ! સ્વયં એક ક્ષણ આ પ્રદેશમાં નજર નાખો! (૬૫૬૨) ફેલાતી પુષ્ટ સુગંધથી આવેલા ભમરાઓના ટોળાથી શેભતી ડાળીઓના છેડાવાળા (આ) બકુલવૃક્ષે હાથમાં પકડેલી રુદ્રાક્ષની માળાવાળા જોગી જેવા શેભે છે. (૬૫૬૩) ઊંચે વધેલાં પત્રથી આકાશતળના વિસ્તારને સ્પર્શતાં (આ) કંકેલિવૃક્ષો પણ પ્રજવલિત અગ્નિના સમૂહની જેમ વિરહી જનેને સંતાપ કરે છે (૬૫૬૪) અને કમળરૂપી મુખવાળી, કેસુડાનાં પુષ્પોરૂપી રેશમી વસ્ત્રોવાળી, માલતીની કળીએારૂપી દાંતવાળી, પાટલવૃક્ષરૂપી નેત્રોવાળી, (કોઈ = ) કળીઓવાળા (ફરવય= ) કુરબક જાતિનાં વૃક્ષોના (થવય= ) ગુચ્છારૂપી મેટા સ્તનવાળી અને સ્કુરાયમાન અતિ સુંવાળાં (તિલકવૃક્ષરૂપ) તિલકવાળી, આ વનલક્ષમી કોયલના સુંદર અવાજથી કામદેવરૂપી રાજાના ત્રણેય જગતના વિજયયશને (ગાતી હોય તેમ ) ગાય છે. (૬પ૬૫-૬૬) એમ નંદનવનના પાલકે (પિસુણિય= ) પ્રગટ જણાવેલી વૃક્ષોની શોભાથી દ્વિગુણ ઉત્સાહવાળો તે ઉદ્યાનની અંદર પરિભ્રમણ કરવા લાગે. (૬૫૬૭) ત્યાં ભમતા તેણે કઈ રીતે વનની ગાઢ ઝાડીની વચ્ચે એકાન્તમાં રહેલા સ્વાધ્યાય કરતા એક મહા મુનિવરને જોયા. (૬૫૬૮)