________________
મનનનનનનન નનનન
માયામૃષાના દોષ વિષે કૂટ તપસ્વીને પ્રબંધ માન્યું અને તે પણ ત્રિદંડીનો વેશ ધારીને ત્રણ ગામની વચ્ચેના ઉપવનમાં જઈને રહ્યો. (૬૪૫૮) અને તે વિટલોકેએ જાહેર કર્યું કે-જ્ઞાની અને મહા તપસ્વી મહાત્મા (એક) મહિને મહિને આહાર લે છે. (૬૪પ) પછી તેને બહુ કષ્ટોથી થાકેલે અને સ્વભાવથી જ દુર્બળ જોઈને, લેકે “મહા તપસ્વી છે”—એમ માનીને પરમ ભક્તિથી તેની પૂજા કરવા લાગ્યા. (૨૪૬૦) તેઓ તેને પોતાના ઘેર નિમંત્રે, હદયની વાતો જણાવે, નિમિત્ત પૂછે અમે વૈભવના વિસ્તારને જણાવે, એમ પ્રતિદિન તેની સેવા કરવા લાગ્યા. (૬૪૬૧) પણ તે બગવૃત્તિથી પિતાને લોકોના ઉપકારી તરીકે દેખાડે છે અને એને તેમનાં છિદ્રો કહે છે. (૬૪૬૨) વળી રાત્રે ચેરોની સાથે ભળીને પાપી તે ઘરને (ધનને) ચેરે છે, કાળક્રમે ત્યાં એ કોઈ માણસ ન રહ્યો, કે જે ચેરાયો ન હોય. (૬૪૬૩) એક પ્રસંગે તેઓએ એક ઘરમાં ખાતર ખોદવા માંડ્યું અને ઘરના માલિકે તે જાણ્યું, તેથી તેણે ખાત્રના મુખ પાસે ઊભા રહીને જોયું અને એક ચેરને સાપની જેમ (ઘરમાં) પિસતો પકડ, બીજા બધાય નાસી ગયા. (૬૪૬૪-૬૫) પ્રભાતનો સમય થતાં ચેરને રાજાને સેં. રાજાએ કહ્યું કે જે તે સાચું બોલે તો તેને છેડી મૂકે. (૬૪૬૬) પછી તેને છૂટો કર્યો, તો પણ તેણે (સત્ય) ન કહ્યું, તેથી ચાબૂક, દંડ, પત્થર અને મુઠ્ઠીઓથી મારતાં તેણે સઘળેય વૃત્તાન્ત કો, (૬૪૨૭) તેથી તૂ બાંધીને તે ત્રિદંડીને પણ ઉપવનમાંથી લાવ્યા અને ત્યાં સુધી એને માર માર્યો કે-યાવત્ તેણે પણ પિતાના દુરાચારને મા. (૬૪૬૮) પછી શ્રેત્રિય (વેદને જાણ) બ્રાહ્મણનો પુત્ર માનીને (રાજાએ) તેના બે ચક્ષુઓને ઉખેડી નાખ્યાં અને તિરસ્કાર કરીને તૂર્ત તેને નગરમાંથી કાઢી મૂક્યો. (૬૪૬૯) પછી ભિક્ષાથે ભટકતો, લેકથી તિરસ્કાર પામતો અને દુઃખથી પીડાતો તે હા! મેં આ શું કર્યું?”—એમ પિતાનો શેક કરવા લાગ્યા. (૬૪૭૦) એમ છે સુંદર ! અવિનય જેમાં મુખ્ય છે, એવા અન્યાયના ભંડારરૂપ માયામૃષાને તજીને તું પરમપ્રધાન એવી મનની સમાધિને કર! (૬૪૭૧) એમ સત્તરમું પાપસ્થાનક કહ્યું. હવે મિથ્યાદર્શનશલ્ય નામનું અઢારમું પાપસ્થાનક પણ કહું છું. (૬૪૭૨)
- ૧૮. અનુશાસ્તિના પહેલા અઢાર પાપસ્થાન દ્વારમાં અઢારમું મિથ્યા દર્શનશલ્ય-દષ્ટિની વિપરીતતારૂપ (એકીસાથે) બે ચંદ્રના દર્શનની જેમ જે મિથ્યા એટલે વિપરીત દર્શન, તેને અહીં મિથ્યાદર્શન (કહ્યું છે.) (૪૭૩) અને તે શલ્યની જેમ દુઃખે નાશ કરાય તેવું, દુઃખેને દેનારું હોવાથી તેને મિથ્યાદર્શનશલ્ય” એ
વ્યપદેશ (ઉપચાર) કરાય છે. (૬૪૭૪) આ શલ્ય દ્રવ્ય–ભાવ ભેદેથી બે પ્રકારનું છે. તેમાં દ્રવ્યશલ્ય ભાલે વગેરે શો અને ભાવશલ્ય મિથ્યાદર્શન જાણવું. (૬૪૭૫) શલ્યની જેમ હૃદયમાં રહેલું, સઘળાય અપાયેનું કારણ એવું મિથ્યાદર્શનશલ્ય ભયંકર વિપાકેવાળું (દુઃખદ) છે. (૬૪૭૬) પહેલું (દ્રવ્ય) શલ્ય નિચે એકને (પિતાને) જ અપાયનું કારણ છે અને જે ભાવશલ્ય તે (સ્વ–પર) ઉભયને પણ દુઃખનું કારણ બને છે, (૬૪૭૭)