________________
૩૫૬
શ્રી સ`વેગર ગશાળા મંથના ગુજરાતી અનુવાદ : દ્વાર ચાથું
લઇને ખાતી ઝેરથી વ્યાકુળ થએલી રાણી (તારી માતા) મરણને પામી (૬૩૫૯) અને એનું મરણ જોઇને મહાનુભાવ ચાલુકયે તેનું પેટ ચીરીને તને કાઢયા ( બચાવ્યેા ) છે. (૬૩૬૦) તે રીતે નીકળેલા પણ તારા મસ્તકે કાળા વણવાળુ ઝેરનું બિંદુ લાગ્યું, તે કારણે રાજન્ ! તું બિ ંદુસાર કહેવાય છે. (૬૩૬૧) એમ સાંભળીને અતિ સ’તાપને પામેલે રાજા સર્વ આડંબર સહિત તૂ ચાચુકયની પાસે ગયા અને રાગમુક્ત તે મહાત્માને ગામરમાં (છાગુના ઢગલા ઉપર) બેઠેલા જોયા. રાજાએ તેને સ આદરપૂર્ણાંક પ્રણામ કરીને બહુ વાર ખમાવ્યા અને કહ્યું કે-નગરમાં આવે તથા રાજ્યને સ’શાળા ! તેથી તેણે કહ્યુ કે-મે અનશન સ્વીકાયુ છે અને રાગમુક્ત થયા છું. (૬૩૬૨ થી ૬૪) ચાડીના કડવાં ફળને જાણતા ચાણકયે તે અવસરે સુખના કાવતરાને જાણવા છતાં તે રાજાને ન કહ્યુ. (૬૩૬૫) પછી એ હાથ લલાટે જોડીને સુખ'એ રાજાને કહ્યુ` કે-હે દેવ ! મને રજા આપેા, કે જેથી હુ' એની ભક્તિ કરુ. (૬૩૬૬) તે પછી અનુજ્ઞા પામેલા ક્ષુદ્ર બુદ્ધિવાળા સુખ'એ (પાઠાં॰ ધ્રુવ =) ગ્રૂપને સળગાવીને તેનો અગારા ગોબરમાં નાખ્યા. રાજા વગેરે લેાકેા સ્વસ્થાને ગયા પછી શુદ્ધ વૈશ્યામાં રહેલે ચાણકય તે ગેાખરના અગ્નિથી ખળી ગયા અને દેવલેાકમાં àીપ્યમાન શરીરવાળા મહદ્ધિક દેવ થયા. પુનઃ તે સુખ મત્રી તેના મરણથી આનંદ પામીને ચેાગ્ય અવસરે પ્રાના કરેલા રાજાએ આપેલા તે ચાણકયના ભુવનમાં ગયા (અને ત્યાં) સખ્ત અધ કરેલા પ્રચંડ કમાડવાળા (તે) ગંધવાંળા એરડાને જોચે.. (૬૩૬૭ થી ૭૦) ‘ અહી’સઘળા ધનસમૂહ મળશે ’–એમ માનીને કમાડ ખૂલ્લાં કરીને પેટી બહાર કાઢી. તે પછી જ્યારે ચૂર્ણાંને સુઘ્ધા અને લખેલા ભાજપત્રને જોયુ, તેનો અર્થ પણ સમ્યગ્ જાણ્યે.. ત્યારે નિ ય માટે એક પુરુષને તે ચૂર્ણાં સુધાયાં અને તેને વિષયે ભાગવાળ્યા, તે જ ક્ષણે તે મરણને પામ્યા. એમ (ભેાગવાવીને) ખીજી પણ વિશિષ્ટ વસ્તુઓમાં નિણુ ય કર્યાં. (૩૭૧ થી ૭૩) (પછી) હા ! મરેલા પણ તેણે મને માર્યાં, એમ અતિ દુ:થી પીડાતો જીવવાને ઈચ્છતી તે રાંક ઉત્તમ સુનીનિ જેમ (ભાગાદિનો ત્યાગ કરીને) રહેવા લાગ્યા (૬૩૭૪) એમ આવા દેખવાળા પૈશુન્યને અને આવા ગુણવાળા તેના ત્યાગને જાણીને (હે ક્ષેપક !) આરાધનાના ચિત્તવાળા તું તેને (પેશુન્યને) મનમાં પણ રાખીશ (ઈચ્છીશ) નહિ. (૬૩૭૫) આ પંદરમું' પાપસ્થાનક કહ્યું. હવે પરપરિવાદ નામના સેાળમા પાપસ્થાનકને સંક્ષેપમાં કહુ છુ'.(૬૩૦૬)
૧૬. અનુશાસ્તિના પહેલા અઢાર પાપસ્થાનકદ્વારમાં સાળનું પરપરિવાદ પાપસ્થાનક–અહી' લેાકેાનીસમક્ષ જ જે અન્યના ઢાષાને કહેવા, તે પરપરિવાદ મત્સરથી અને પેાતાના ઉત્કર્ષ માંથી પ્રગટે છે. (૬૩૭૭) કારણ કે-મત્સરને વશ પડેલેા સ્નેહને, પેાતે સ્વીકારેલાને (પ્રતિજ્ઞાને), ખીજાએ કરેલા ઉપકારને, પરિચયને, દાક્ષિણ્યતાને, સજ્જ નતાને, સ્વ-પર ચેાગ્યતાના ભેદને, કુલક્રમને અને ધસ્થિતિને પણ ગણતા નથી. માત્ર નિત્ય તે ( ખીન્ને ) કેમ ચાલે છે? કેમ વ્યવહાર કરે છે? શું વિચારે છે ? શુ બેલે