________________
૩૫૦
શ્રી સવેગર’ગશાળા ગ્રંથના ગુજરાતી અનુવાદ : દ્વાર ચેાથુ
(જ્ઞાનીએ ) અભ્યાખ્યાન કહે છે. (૬૨૪૩) આ અભ્યાખ્યાન સ્વ-પર ઉભયના ચિત્તમાં દુષ્ટતા પ્રગટ કરનાર છે, તથા તે અભ્યાખ્યાનની પરિણતિવાળા પુરુષ કયું કયુ' પાપ બાંધતા નથી ? (૬૨૪૪) (કારણ કે−) અભ્યાખ્યાન ખેલવાથી ક્રોધ, કલડુ વગેરે પાપામાં જે કાઈ પણ આ ભવ-પરમત્ર સંબંધી દોષો (પૂર્વે^) કહ્યા, તે સ પ્રગટે છે. (૬૨૪૫) જો કે અભ્યાખ્યાન દેવાનુ` પાપ અતિ અલ્પ હાય, તેા પણ તે નિશ્ચે દશગુણા ફળને આપે છે. કારણ કે–સર્વજ્ઞાએ કહ્યુ છે કે-“ એક વાર પણ કરેલા વધ, બંધન, અભ્યાખ્યાનદાન, પરધનનું હરણ વગેરે પાપાને સથી જઘન્ય ( એછામાં એછે!) પણ ઉદય ( વિપાક ) દશગુણેા (હાય છે) અને તીવ્ર-તીવ્રતર પ્રદ્વેષથી (કરે તે ) સેગુણા, લાખગુણેા, ક્રોડગુણે, ક્રોડાક્રોશુણા અથવા મહુ, બહુતર પણ વિપાક થાય છે,” (૬૨૪૬ થી ૪૮) તથા સ સુખાના નાશ કરવામાં પ્રબળ શત્રુતુલ્ય, ગણનાથી અસંખ્ય, કોઈનાથી પણ રક્ષણ ન થાય (રેકી ન શકાય) તેવાં, અત્યંત આકરાં હૃદયરૂપી ગુફાને ચૂરવામાં એક દક્ષ ( સ્નેહધાતક ), એવાં સવ દુઃખાનું કારણ આ અભ્યાખ્યાન છે. (૬૨૪૯-૫૦) અને એની વિરતિવાળાને આ જગતમાં આ ભવ-પરભવે થનારા સઘળા ( ભલિમા= ) ભલા ભાવે ( કલ્યાણ ) નિત્યમેવ યથેશ્ચિંત સ્વાધીન થાય છે. (૬૨૫૧) તેરમા પાપસ્થાનકની (જીવ) રુદ્રની જેમ અતિશય મપયશને પામે છે અને તેનાથી વિરક્ત મનવાળા અગર્ષિની જેમ કલ્યાણને પામે છે. (૬૨પર) તે આ પ્રમાણે
'
અભ્યાખ્યાન અને તેના ત્યાગ વિષે રુદ્ર તથા અંગષિના પ્રમધચંપાનગરીમાં કૌશિકાચા નામના ઉપાધ્યાય પાસે અર્થિં અને રુદ્ર અને શિષ્યે ધમ શાસ્ત્રાને અથવા ધર્મથી-ખદલાની ઈચ્છા વિના માત્ર પૂજ્ય-પૂજકભાવે ભણે છે. (૬૨૫૩) ઉપાધ્યાયે અનધ્યાયના દિવસે તે બન્નેને આજ્ઞા કરી કે-અરે! આજે શીઘ્ર કાડોને એક એક ભારે। જગલમાંથી લાવી આપેા. (૬૨૫૪) પ્રકૃતિએ જ સરળ અંગર્ષિં તૂત ‘તહુત્તિ ’ દ્વારા સ્વીકાર કરીને, કાષ્ટાને લેવા અટવીમાં ગયા (૬૨૫૫) અને દુષ્ટ સ્વભાવવાળા રુદ્ર ઘેરથી નીકળીને બાળકેાની સાથે રમવા લાગ્યા, પછી સધ્યાકાળ થતાં તે અટવી તરફ ચાલ્યા અને દૂરથી કાષ્ઠને ભારે। લઈને આવતા અગર્ષિને જોયા. પછી ( પાતે ) કાય કરેલ ન હેાવાથી ભય પામેલેા, તે કાષ્ટા લાવનારી તે પ્રદેશમાંથી જતી જ્યેાતિયશા નામની ડેાસીને મારીને તેના કાષ્ઠના ભારે લઇને અને તેને ખાડામાં નાખીને (દાટીને) શીઘ્ર (ગુરુ પાસે) આવ્યેા. પછી તે કપટી કહેવા લાગ્યું કે-હે ઉપાધ્યાય ! તમારા ધી શિષ્યનું ચરિત્ર ભયંકર ( છે), (૬૨૫૬ થી ૫૯) કારણ કે–આજે આખાય દિવસ રમીને, હમણાં દાસીને મારીને, તેના કાષ્ઠના ભારે। લઈને તે અર્ષિં જલ્દી જલ્દી આવે છે. (૬૨૬૦) જો તમે સાચુ' ન માના તેા આવે, કે જેથી તે ડેાસીની શી અવસ્થા કરી છે અને જ્યાં તેને નાખી (દાટી) છે, તે દેખાડુ'. (૬૨૬૧) જ્યાં એમ કહેતો હતો, ત્યાં તૂત કાષ્ઠના ભારાને લઇને અગર્ષિં આવ્યે. તેથી ક્રોધ પામેલા