________________
૩રર
શ્રી સંવેગ રંગશાળા ગ્રંથનો ગુજરાતી અનુવાદ: દ્વાર ચોથું છળી શક્તા નથી. (પ૭૧૦) સત્યથી આ ભવમાં (નિભિ =) અનભિગી આભિ
ગિક દેવ ન બને તેવા નિર્મળ) પુણ્યસમૂહને સંચય (બંધ) કરીને (અન્ય ભવમાં) મહદ્ધિક દેવ બનીને ઉત્તમ મનુષ્યપણને પામે છે અને ત્યાં આદેયનામકર્મવાળે તે સર્વત્ર માન્ય વચનવાળો, તેજસ્વી, પ્રકૃતિએ સૌમ્ય (પ્રિય), દેખતાં જ નેત્રને સુખકારી અને
સ્મરણ કરતાં મનને હરનાર તથા બેલતાં કાનને અને મનને દૂધ જેવું, મધ જેવું અથવા અમૃત જેવું (મધુર, પ્રિય અને હિતકર ) (નિસિરેઈ) લે છે. એમ સત્યથી પુરુષ (તેવી) વાણીના ગુણવાળે બને છે. (૫૭૧૧ થી ૧૩) સત્યથી મનુષ્ય જડ, મેંગે, તુચ્છ સ્વરવાળે, કાગડાની જેવા (અપ્રિય) સ્વરવાળે, મુખરોગી અને ગંધાતા મુખવાળે થતું નથી. (૫૭૧૪) કિન્તુ સત્યભાષી મનુષ્ય સુખીઓ, સમાધિ પામેલે, પ્રમોદથી ક્રીડા (આનંદ) કરનારે, પ્રીતિપરાયણ, પ્રશંસનીય, શુભ પ્રવૃત્તિવાળો, પરિવારને હાલે,પ્રિય, (તથા) પૂર્વે (ગા. પ૬૧૮ થી ૫દરર માં) પહેલા પાપસ્થાનકના પ્રતિપક્ષથી થનારા જે ગુણે જણાવ્યા, તે ગુણેથી અને આ ગુણેથી યુક્ત બને છે. (૫૭૧૫-૧૬) એમ જેના પસાયથી જ શ્રેષ્ઠ કલ્યાણની પરંપરાને પામે છે અને પૂજ્ય બને છે, તે સત્ય વાણું જયવતી વતે છે. (૫૭૧૭) સત્યમાં તપ, સત્યમાં સંયમ અને સત્યમાં જ સર્વ ગુણ (રહે) છે. અતિ (દઢ) સંયમી પણ પુરુષ મૃષાવાદથી તૃણને લેપતુલ્ય (કિંમતરહિત) બને છે. (૫૭૧૮) એમ સત્યાસત્ય બલવાના ગુણદોષોને જાણીને સુંદર ! અસત્ય વચનને તજીને સત્ય વાણીને જ બેલજે. (૫૭૧૯) બીજા પાસ્થાનકમાં વસુની જેમ
સ્થાનભ્રષ્ટાદિ ઘણા દેશે અને તેના ત્યાગી ને નારદની જેમ ગુણે થાય છે. (૫૭૨૦). તે આ પ્રમાણે
અસત્ય-સત્ય વચન વિષે-વસુ-નારદને પ્રબંધ-જંબૂદ્વીપ નામના દ્વીપમાં શુતિમતી નગરીમાં અભિચંદ્ર નામે રાજા અને તેને વસુ નામે પુત્ર હતો. (૫૭૨૧) તેને વેદ ભણવા માટે પિતાએ આદરપૂર્વક ગુણવાન ક્ષીરકદંબક નામના બ્રાહ્મણ ઉપાધ્યાયને સેંગે. (૫૭૨૨) ઉપાધ્યાયનો પુત્ર પર્વત અને નારદની સાથે રાજપુત્ર વસુ વેદનાં રહસ્યને સતત ભણવા લાગે. (૫૭૨૩) અન્યદા આકાશમાર્ગે જતા અતિશય જ્ઞાની એવા મહામુનિઓએ એ ત્રણેયને જોઈને પરસ્પર કહ્યું કે-જેઓ આ વેદને ભણે છે, તેમાંના બે નીચગતિમાં જનારા અને એક ઉર્ધ્વગતિમાં જનારો છે, એમ કહીને તે તિરહિત થયા. (૫૭૨૪-૨૫) એને સાંભળીને ક્ષીરકદંબક ઉપાધ્યાય ધિક્ ધિ. નિરર્થક ભણાવવાથી શું?એમ સંવેગને પામેલા દીક્ષિત થઈને મોક્ષને પામ્યા. (૫૭૨૬) પછી અભિચંદ્ર રાજાએ પોતાની પાટે અભિષેક કરેલે વસુ રાજા થયે અને રાજ્ય ભેગવતા તેને એક પુરુષે આવીને કહ્યું કે હે દેવ ! અટવીમાં ગયેલા મેં આજે હરિણને હણવા બાણ ફેંકયું અને તે તૂર્ત અથડાઈને પાછું પડ્યું, તેથી આશ્ચર્ય પામેલા અને ત્યાં) હાથને સ્પર્શ કરતા મેં એક નિર્મળ ફટિકની શિલાને જોઈ (૫૭૨૭ થી ૨૯) જે