________________
૩૦૬
શ્રી સંગરંગશાળા ગ્રંથો ગુજરાતી અનુવાદ: દ્વાર ત્રીજું તૃપ્તિને ન પામે, તો વર્તમાનમાં (એ કિયસત્ર) અનશનમાં રહેલા તારે આમાં વૃદ્ધિ કરવાથી શું? (૫૪૩૮-૩૯) જેમ જેમ વૃદ્ધિ કરાય, તેમ તેમ જીને અવિરતિની વૃદ્ધિ થાય; જેમ જેમ તેની (અવિરતિની વૃદ્ધિ થાય, તેમ તેમ તે નિમિત્ત કર્મબંધ થાય. તેનાથી સંસાર અને તે સંસારમાં દુઃખોની પરંપરા (વધે.) એમ સર્વ દુઃખનું કારણ રસગૃદ્ધિ છે. તે કારણે સંસારી જીને સઘળાં દુખની પીડાનું,ગર્વનું અને અપમાનનું મૂળ-કારણ આ રસગૃદ્ધિ જ જાણવી. (૫૪૪૦ થી ૪૨) એ રીતે જ્ઞાનાદિ ગુણોથી ગુરુ (મહા) અને દીર્ઘ દુઃખરૂપી વૃક્ષોને (મૂળથી) છેદનારા, એવા ગુરુએ ગૃદ્ધિરૂપ-શલ્યનાં વિવિધ કોને સારી રીતે જણાવવાથી, ભવભ્રમણનાં દુઃખેથી ડરેલે, સમ્યગ આરાધના કરવાની રુચિવાળે તે મહાત્મા (ક્ષક) સંવેગપૂર્વક રસગૃદ્ધિનો ત્યાગ કરે. (૫૪૪૩-૪૪) છતાં કોઈ (મૃદ્ધિનાં પરિણામને ) કહેવા છતાં કર્મના દષથી જે ગૃદ્ધિને ન તજે, તો તેવી પ્રકૃતિને હિતકર એવું નિર્દોષ ભજન (તેને) આપવું. (૫૪૪૫) તેને ભોજનની પ્રાપ્તિ ન થાય તે માગણી કરે (અથવા શોધે), અને એમ છતાં જે ન મળે તે તેની સમાધિ માટે ખરીદાવવું, વગેરે (પયારેણ= ) ઉપાયોથી પણ અપાવવું. (૫૪૪૬) માત્ર ગુરુએ એકાન્તમાં મુનિઓને શિખવાડવું કે–તમારે ક્ષેપકની આગળ એમ કહેવું કે- “સંયમ
ગ્ય વસ્તુ અહીં દુર્લભ છે.” (૫૪૪૭) પછી એ રીતે શિખવાડેલા તેઓ સંપકની આગળ એ રીતે કહે અને દુઃખથી મેદવાળા (પીડાતા હોય તેમ) પ્રતિદિન થોડું થોડું (ઓછું) આપે. (૫૪૪૮) પછી ઉચિત સમયે ગુરુ કહે કે-ભો સપક ! જે, તારા માટે દુર્લભ અશનાદિ લાવવામાં મુનિઓ કેવાં કષ્ટોને પામે છે? (૫૪૪૯) તેથી પશ્ચાત્તાપને કરતો અને પ્રતિદિન એક એક કોળિયાના ત્યાગ દ્વારા (આહારને) ઘટાડતો, તે ક્ષક (પિતાને) પૂર્વના (મૂળ) આહારમાં સ્થિર કરે. (૫૪૫૦) અને અનુક્રમે તેને પણ ઘટાડતો) સઘળાય આહારને સંવર (ત્યાગ) કરતો સપક પિતાને પાણીના અભ્યાસથી ભાવિત કરે. (ત્રિવિધ આહારને ત્યાગ કરે.) (૫૪૫૧) એમ મિથ્યાત્વરૂપી કમળને (બાળવામાં) હિમતુલ્ય અને સંવેગી એવા મનરૂપી ભમરાને માટે ખીલેલા પુષ્પની વનરાજીતુલ્ય, સંગરંગશાળા નામની આરાધનાના નવ પેટાદ્વારવાળા ત્રીજા મમત્વ વિદદ્વારમાં છઠું હાનિ નામનું પેટાદ્વાર કહ્યું. (૫૪૫૨-૫૩) હવે પાણીના પિષણ દ્વારા તે ફાપક જે રીતે સંવર (ત્યાગ) કરે, તેને લેશ માત્ર જણાવવા દ્વારા પચ્ચકખાણ દ્વારને કહુ છું. (૫૪૫૪)
૭. પચ્ચકખાણદ્વાર-સ્વચ્છ, (બહલં= ) ચોખા વગેરેનું ઓસામણ, લેપકૃત, અપકૃત તથા કણવાળું અને કણરહિત-એમ છ પ્રકારના પાણીને શરીરરક્ષા માટે યોગ્ય કહ્યું છે. (૫૪૫૫) તેમાં તલ, જવ, ઘ વગેરે અનાજનાં વણથી નીપજેલું, ગોળ-ખાંડનાં ભાજન દેવાથી નીપજેલું, (આમલીનાં ધાવણ વગેરે) ખાટું અને એવા પ્રકારનું બીજું પણ જે સર્વકાશયથી કે પ્રકાશથી અચિત્ત થયું હોય,