________________
નિય્યમકદ્વાર
સુખ નથી અને સઘળા ઉત્તમ દેવને પણ તે સુખ નથી, કે જે સુખદ્રવ્ય-ભાવ સથારામાં રહેલા રાગરહિત ( વૈરાગી ) મુનિને છે. (૫૩૬૧) એમ સ ́થારામાં રહેલા અતિ વિશુદ્ધ ચેાગવાળે મુનિ, હાથીની જેમ ઘણા કાળનાં રુઢ રહેવાં કમ રૂપી વૃક્ષેાના જગલને ( ચરણુ= ) ચારિત્ર વડે ચૂરા વિચરે. (હાથીપક્ષે દુમગહણ=) વૃક્ષેાના જ'ગલને અને ચરણુ=પગથી ચૂરતા, એમ અથ કરવા. ) (૫૩૬૨) એમ કામરૂપી સપના ( પરાભવ કરવામાં) ગરુડની ઉપમાવાળી અને સ ંવેગી એવા મનરૂપી ભમશને માટે ખીલેલાં પુષ્પાવાળી વનરાજીતુલ્ય, સવેગરગશાળા નામની આરાધનાના નવ પેરાદ્વારવાળા મમત્વવિચ્છેદ નામના ત્રીજા ( મૂળ ) દ્વારમાં, ત્રીજું સ’થારા નામનું પેટાદ્વાર કહ્યું. (૫૩૬૩-૬૪) હવે સંથારામાં રહેલા ક્ષપકને નિર્યામક વિના સમાધિ પ્રાપ્ત ન થાય, તેથી તે ( નિર્યામક ) દ્વારને જણાવુ છું. (૫૩૬૫)
૪. નિર્ધામકદ્વાર-તે પછી જેણે (દ્રવ્યથી શરીરની) સલેખના કરી છે અને ( ભાવથી ) પરીષહ તથા કષાયાની જાળને તેાડી છે, તે ( ક્ષપક) મુનિ ( નિર્યામા કરાવનાર જે ગુરુને ઈચ્છે, તે નિર્યામક) છત્રીશ ગુણવાળા, પ્રાયશ્ચિત્તના વિધિમાં વિશારદ ( ગીતા ), ધીર, પાંચ સમિતિના પાલક, ત્રણ ગુપ્તિથી ગુપ્ત, અનાસક્ત ( અથવા સ્વાશ્રયી ), રાગ, દ્વેષ અને મદ વિનાના, (કૃતયાગી=) યોગસિદ્ધ (અથવા કુતક્રિયસતત અભ્યાસી), સમયના જાણુ, જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્રરૂપ સમૃદ્ધિવાળા, મરણની ( સમાધિની ) ક્રિયાના અને મરણકાળના જાણુ, ઇંગિત આકારથી ( પશ્ચિય= ) શીઘ્ર અથવા પ્રાથના (ઇચ્છિા ) કરનારના સ્વભાવને જાણનારા, વ્યવહારકાયેર્યાં કરવામાં કુશળ, અનશન રૂપી રથના સારથિ ( ક્ષપકના અનશનને નિવિઘ્ને પૂર્ણ કરાવનારા) અને ‘અસ્ખલિત’ વગેરે ગુણાથી યુક્ત, એવી દ્વાદશાંગીરૂપ સૂત્રના એક સમુદ્ર, એવા પેાતાની નિર્યામણા કરાવનારા ગુરુને શેાધા અને નિર્યામક મુનિએને શેાધે, (પ્રાપ્ત કરે.) (૫૩૬૬ થી ૬૯) પછી આગમને પ્રકાશવામાં દ્વીપકતુલ્ય, એવા તે સૂરિની ( પયમૂલે= ) નિશ્રામાં ધીર (ક્ષપક ) મહા પ્રયાજન( મેાક્ષ)ના સાધક એવા અનશનને સ્વીકારે. (૫૩૭૦)
પછી ગુરુએ સોંપેલા અલ્પ નિદ્રાવાળા, સ’વેગી, પાપભીરુ, ધૈર્ય વાળા તથા પાસસ્થા, અવસન્ન અને કુશીલેાનાં સ્થાનેાને (સ'સગને અથવા શિથિલાચારાને ) તજવામાં ઉદ્યમી, ક્ષમાપૂર્વક સહન કરનારા, માદવ ગુણવાળા, અશઠ, લેાલુપતારહિત, લબ્ધિવત, મિથ્યા આગ્રહથી મુક્ત, ચતુર, સુંદર વરવાળા, મહા સત્ત્વવાળા, સૂત્રના અર્થમાં એકાન્ત આગ્રહ વિનાના (સ્યાદ્વાદી), નિરાના લક્ષ્યવાળા, જિતેન્દ્રિય, ( મનથી ) દાન્ત, કુતૂહુલથી રહિત, ધમ માં દૃઢ પ્રીતિવાળા, ઉત્સાહી, ( ગાઢે= ) અવશ્ય કાય માં ( આગાઢ= ) સ્થિર ( દૃઢ ) મનવાળા, ( સદ્ભાણે=) ઉત્સગ અપવાદના તે તે સ્થાનમાં શ્રદ્ધાળુ અને તેના ઉપદેશક, ખીજાના ( છંદ= ) અભિપ્રાયને જાણનારા, વિશ્વાસપાત્ર, પચ્ચક્ખાણુમાં (તેના) વિવિધ પ્રકારેને ( વિધિને ) જાણનારા, કલ્પ્ય-અકલ્પ્યને સમજવામાં કુશળ, સમાધિને
૩૦૧