Page Text
________________
સંસર્ગજન્ય ગુણ-દોષ વિષયમાં બે પિપટને પ્રબંધ
૨૫ આશ્રમમાં લાવીને ભેજન વગેરેથી તેને ઉપચાર (સત્કાર) કર્યો. (પર૫૦) પછી સ્વસ્થ શરીરવાળા અને વિસ્મિત મનવાળા રાજાએ પોપટને કહ્યું કે તુલ્ય તિર્યચપણું છતાં (તમારુ) આચરણ અસમાન (પરસ્પર વિરુદ્ધ) કેમ છે?, કે જેથી તે ભિલેને પોપટ તેવું નિષ્ફર બેલે છે અને તું કમળ વાણીથી આવું એકાન્ત હિતકર બેલે છે? (પર૫૧પર) ત્યારે પિપટે કહ્યું કે--મારી અને તેની માતા એક છે અને પિતા પણ એક છે. માત્ર તેને ભિલ્લે પલ્લીમાં લઈ ગયા અને મને પણ મુનિઓ (અહી) લાવ્યા, એમ અમારામાં નિજનિજ સંસર્ગજન્ય આ ગુણ-દોષ પ્રગટયા. (તે) તમે પણ પ્રગટ જેયું. (૫૨૫૩-૫૪)
એમ જે તિર્યંચાને પણ સંસર્ગવશ ગુણ-દોષની સિદ્ધિ લોકમાં પ્રસિદ્ધ છે, તો તપથી કૃશ (દુર્બળ), દુખે પાળી શકાય તેવા અનશનને સાધવા ઉજમાળ થએલા તપસ્વીને દુષ્ટ મનુષ્યના પાડોશથી સ્વાધ્યાયમાં વિન વગેરે કેમ ન થાય? (પર૫૫-૫૬) કુશીલ મનુષ્યના પાડોશથી શ્રેષ્ઠ સમતાવાળો પણ, ઈન્દ્રિઓનું શ્રેષ્ઠ દમન કરનારે પણ અને શ્રેષ્ઠ (પૂર્ણ) નિરભિમાની પણ કલુષિત બને તેમાં શું આશ્ચર્ય ? (પરપ૭) (વિવિક્તક) અન્ય મનુષ્યોથી રહિત (એકાન્ત) વસતિમાં કલેશ, બેલાચાલી, ઝઘડે, વિમૂઢતા, દુર્જનને (સંકર= ) મેળાપ, મમત્વ અને ધ્યાન-અધ્યયનમાં વિન ન થાય, (૫૨૫૮) તેથી જ્યાં મનને શંભ કરનાર પાંચેય ઇન્દ્રિયને વિષય ન હોય, ત્યાં ત્રણ ગુપ્તિથી ગુપ્ત ક્ષપક શુભ ધ્યાનમાં રહી શકે. (પરપ૯) જે ઉદ્દગમ, ઉત્પાદન અને એષણાથી શુદ્ધ હોય, અપરિ. કમિત (સાધુ નિમિત્તે સાફસુફી કે લીંપણ-ગુંપણાદિ પણ કર્યા વિનાની) હોય, અસંસક્ત (સ્ત્રી-પશુ-પંડકાદિથી અથવા ત્રસ જીવોથી રહિત) હોય, અપ્રાકૃતિકા (સાધુને ઉદેશીને વહેલી અથવા મોડી તૈયાર ન કરી) હોય, જેની ભીંત મજબૂત હોય, મજબૂત કમાડવાળી હોય, ગામબહાર હોય, ગચ્છના બાળ-વૃદ્ધાદિ સાધુઓને યેગ્ય હોય, એવી શયામાં (રહેઠાણમાં), અથવા ઉધાનઘરમાં, પર્વતની ગુફામાં કે શૂન્યઘરમાં રહે (પર૬૦-૬૧) સુખપૂર્વક નીકળી પેસી શકાય તેવી, સાદડીના પડદાવાળી અને ધર્મકથા માટેના મંડપ સહિત, એવી બે અથવા ત્રણ વસતિઓ લેવી. (પર૬૨) તેમાં એકમાં લપકને અને બીજમાં ગરછમાં રહેલા સાધુઓને રાખે, કે જેથી આહારની ગંધથી ક્ષેપકને ભેજનની ઈચ્છા ન થાય. (પર૬૩) પાણી વગેરે પણ ત્યાં મૂકે કે જ્યાં તપસ્વી દેખે નહિ, અપરિણત (તુચ્છ) સાધુઓને પણ ત્યાં ન રાખે. પ્રશ્નન-શા માટે ન રાખે? ઉત્તર-નહિ રાખવાનું કારણ કહેવાય છે-જેમ કે-ક્ષપકને કોઈ પ્રસંગે અસમાધિ થાય, તો તેને દેવાતાં અશનાદિને જોઈને મુગ્ધ (અપરિણત) સાધુઓને ક્ષપક પ્રત્યે અશ્રદ્ધા થાય.(પ૨૬૪-૬૫) વળી મહાનુભવ ક્ષેપકને પણ ઘણા ભવની પરંપરાથી આહારનું પરિચયપણું હોવાથી, રખે કે પ્રસંગે સહસા ગૃદ્ધિ ન પ્રગટે, (૫૨૬૬) કારણ કે-આરાધનારૂપ મહા સમુદ્રના કાંઠે પહેલા પણ તપસ્વીની (ચારિત્રરૂપ) નાવને કઈ કારણે વિબ પણ આવી પડે, તે
| SR No. | 006043 |
| Book Title | Samveg Rangshala Mahagranth Gujarati Anuwad |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhadrankarsuri |
| Publisher | Mahavir Jain S M P Sangh |
| Publication Year | 1987 |
| Total Pages | 636 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 20 MB |