________________
૨૪૨
શ્રી સવેગર ગશાળા ગ્રંથના ગુજરાતી અનુવાદ : દ્વાર બીજી
છેદવા માટે તલવાર જેવી, દુઃખી કરવા માટે શલ્ય જેવી, મૂઢતા કરવા માટે ઈન્દ્રજાળ જેવી, હૃદયને ચીરવા માટે કરવત જેવી, ભેદવા માટે શૂળી જેવી, ખૂંપવા માટે કીચ્ચડ જેવી અને મરવા માટે મરણ જેવી છે. (૪૪૫૦-૫૧) અથવા શ્લેષ્મમાં ચાંટેલી તુચ્છ માખીને (તેમાંથી) છૂટવું જેમ દુષ્કર છે, તેમ તુચ્છ માત્ર પુરુષનામધારીએ સ્ત્રીના સંસર્ગથી આત્માને છેડાવવેા (પાયાન્તર -મે=) નિશ્ચે દુષ્કર છે. (૪૪૫૨) જે સ્ત્રીવગÖમાં સર્વાંત્ર વિશ્વાસ કરતા નથી અને સદા અપ્રમત્ત છે, તે બ્રહ્મચય ના પાર પામે છે. તેનાથી વિપરીત (પ્રકૃતિવાળા) પાર પામી શકતા નથી. (૪૪૫૩) સ્ત્રીઓમાં જે દેષ હોય છે, તે નીચ પુરુષામાં પણ હાય છે, અથવા (અધિક) ખળ-શક્તિવાળા પુરુષામાં સ્ત્રીએથી અધિક તર દેાષા હોય છે. (૪૪૫૪) તેથી શિયળનુ રક્ષણ કરનારા પુરુષાને જેમ સ્ત્રીએ નિંદાનું પાત્ર છે, તેમ શીયળનું રક્ષણ કરનારી સ્ત્રીએને પુરુષા પણ નિંદાપાત્ર છે. (૪૪૫૫) વળી આ પૃથ્વીતળમાં ગુણથી શૈાલતી, અતિ વિસ્તૃત યશવાળી, તથા તીથ 'કર, ચક્રવતી ખળદેવ, ગણધર વગેરે સત્પુરુષાને જન્મ દેનારી, (વત્તવાહિન્દુાલોક) દેવાની સહાય પામેલી, શીલવતી, મનુષ્યલેાકની દેવીઓ જેવી ચરમશરીરી અને પૂજ્ય એવી સ્ત્રીએ પણ થયેલી સંભળાય છે, કે જે (અપાવાએ=) પુણ્યવતીએ (આહેણુ=) પાણીનાં પ્રવાહમાં તણાઇ નથી, ખળતા ધેાર અગ્નિથી જે મળી નથી અને સિંહ તથા હિંસક પ્રાણીએએ પણ જેઓને છેડી દીધી છે. (ઉપદ્રવ કરી શકયા નથી.) (૪૪૫૬ થી ૫૮) તેથી સર્વથા એમ કહેવું ચેાગ્ય નથી કે-એકાન્તે સ્ત્રીએ જ શીયળરહિત હોય છે, (૪૪૫૯) કિન્તુ આ સંસારમાં મેહને વશ પડેલા સર્વે પણ જીવા દુઃશીલ છે. એટલેા ભેદ છે કે-તે (મેાડુ) પ્રાયઃ સ્ત્રીઓને ઉત્કટ હાય છે. તે કારણે પ્રરૂપણાની અપેક્ષાએ આ રીતે સ્ત્રીએથી થનારા દોષોને વર્ણવાય છે અને તેનુ ચિંતન કરતા પુરુષ વિષયેામાં વિરાગી અને છે. (૪૪૬૦-૬૧) તેઓ પુણ્યશાળી છે, કે જે સ્ત્રીએના હૃદયમાં વસે છે અને તે તે। દેવેને પણ વંદનીય છે, કે જેઓના હૃદયમાં સ્ત્રીએ વસતી નથી. (૪૪૬૨) એમ વિચારીને ભાવથી આત્માના હિતને ઇચ્છતા જીવે એ આ વિષયમાં અત્યંત અપ્રમત્ત રહેવુ જોઇએ. (૪૪૬૩) ઇત્યાદિ ક્રમથી શિષ્યને હિતશિક્ષા આપીને, હવે તે આચાય શાસ્ત્રનીતિથી પ્રવતિ નીને પણ હિતશિક્ષા આપે છે. (૪૪૬૪)
પ્રવૃતિનીને અનુશાસ્તિ-જો કે તમે સ` વિષયમાં પણ કુશળ જ છે, તે પણ અમારા હિતશિક્ષા આપવાના અધિકાર છે, તેથી હે મહાયશવાળાં ! તમને હિતકર (કઇક) કહુ' છું. (૪૪૬૫) સમસ્ત ગુણેની સિદ્ધિ કરવામાં અતિ મેટી, એવી આ (પ્રવૃતિની) પદવીને તમે પામ્યાં છે., તેથી તેના દ્વારા ઉત્તરાત્તર (ગુણૢાની) વૃદ્ધિ માટે પ્રયત્ન કરજો ! (૪૪૬૬) અને સૂત્ર, અર્થ અને તદ્રુભયરૂપ જ્ઞાનમાં તથા જ્ઞાનેાક્ત (શાસ્ત્રોક્ત) કાર્યોમાં, શક્તિ ઉપરાન્ત પણ તમારે નિશ્ચે ઉદ્યમ કરવેા. (૪૪૬૭) પાપથી પણ કરેલી શુભ કાર્યમાંની પ્રવૃત્તિ પ્રાયઃ સુંદર ફળવાળી બને છે, તે સંવેગપૂર્વક કરેલી શુભ પ્રવૃત્તિનું (પૂછવું જ)