Page Text
________________
૧૮૫
આઠમું અણુસણપ્રતિપત્તિદ્વાર છે અને પડછાયા બે દેખે તે શીધ્ર યમના બંધનમાં પડે. (જુઓ યેગશાસ્ત્ર-પ્ર. ૫, કલે. ૨૦૮ થી ૨૧૫) (૩૩૦૯) સ્નાન કરેલા જે મનુષ્યના કાન વગેરે અંગે શીધ્ર સૂકાય (તે પણ), તે પૂર્વે (ગા. ૩૩૦૫ના ઉત્તરાદ્ધથી ગા. ૩૩૦ સુધી) કહેલા વિધિ પ્રમાણે તેટલાં વર્ષ, મહિના અને દિવસમાં નિચે મરે. (૩૩૧૦) એ આયુષ્યને જાણવાના ઉપાયભૂત યંત્રપ્રયાગદ્વારા જણાવ્યું. હવે અગિઆરમું છેલ્લું વિદ્યાદ્વાર કહું છું. (૩૩૧૧)
૧૧. વિદ્યાદ્વાર–હવે વિદ્યા-મંત્રમાં પણ (કાળજ્ઞાન જાણવાના) કુતૂહલવાળે આરાધક (ક્ષપક), અથવા બીજો પુરુષ, જે રીતે સ્વ પરના (મરણ) કાળને સમ્યગ જાણ શકે, તે રીતે કહું છું. (૩૩૧૨) અતિ પવિત્ર થયેલે; અનન્ય (એકાગ્ર) ચિત્તવાળે (પુરુષ) શિખામાં (ચેટીમાં) “સ્વા', મસ્તકે “', બે ચક્ષુઓમાં “ક્ષિ', હૃદયમાં “પ” અને નાભિમાં ‘હા’એ પ્રમાણે અને સ્થાપીને, પછી “ગુર, ૩ મૃત્યું થાય, ૩ વઝ નિને, છબિને, ૬, ૨૬ , વ ચ હય, ટુ .”—એ વિદ્યાથી ૧૦૮ વાર પોતાનાં નેત્રને સમ્યગ મંત્રે. પછી અરુણોદય વેળાએ પિતાની છાયાને પણ તે રીતે મંત્રીને. સૂર્યને પાછળ (છાયાને સન્મુખ) રાખીને, નિશ્ચળ શરીરવાળો, પિતાને માટે પિતાની અને અન્યને માટે અન્યની છાયાને સમ્ય – પૂજીને (મંત્રીને) પરમ ઉપગપૂર્વક એ છાયાને જુએ. (૩૩૧૩ થી ૧૬) જે તે છાયાને સંપૂર્ણ દેખે, તે એક વર્ષ સુધી મરણ નથી. છાયાને પગ, જંઘા (પિંડિઓ) અને જાનુ (ઢીંચણ) રહિત જે દેખે, તે અનુક્રમે ત્રણ બે અને એક વર્ષે નિચે મરે. (૩૩૧૭) તેની સાથળને જે ક્ષય દેખે તે દશ માસ પછી, કટિને ક્ષય દેખે તે આઠ-નવ માસે અને પેટને ક્ષય દેખે તે પાંચ અથવા છ માસે મરે (૩૩૧૮) જે ડેકને ન દેખે તે ચાર, ત્રણ, બે અથવા એક માસે મરે, કોને જે ન દેખે તે પખવાડિયું અને જે બાહુને ક્ષય દેખે તો તે દશ દિવસ છે. (૩૩૧૯) જે ખભાને ક્ષય દેખે તે આઠ દિવસ, હદયમાં છિદ્રો દેખે તે ચાર માસ (ગશાસ્ત્રમાં જે હૃદય ન દેખે તે ચાર પ્રહર) સુધી અને છાયાને મસ્તકરહિત દેખે તે બે પ્રહર જ જીવે. (૩૩૨૦) વળી કોઈ કારણે તે ગીની (પુરુષની) છાયાને જે સર્વથા બુદ થાય (ન દેખાય), તે તુર્ત તે ક્ષણમાં નિચે ક્ષયને જણાવે છે. (અર્થાત્ તુર્ત મરે.) (જુઓ યોગશાસ્ત્ર પ્ર. ૫, ૦ ૨૧૭ થી ૨૨૩) (૩૩૨૧) જો કે આયુષ્યને જાણવા માટે આ કહ્યા તે વગેરે અનેક ઉપાય શાસ્ત્રમાં કહ્યા છે, તે પણ અહીં તે લેશ માત્ર કહ્યા. (આ કાળજ્ઞાનદ્વારને છેડા મતાંતર સાથે યેગશાસ્ત્ર પાંચમાં પ્રકાશમાં કહ્યું છે.) (૩૩૨૨) એમ મૂળ પરિકર્મ દ્વારના નવમા પરિણામ પટાદ્વારમાં પણ સાતમું આયુષ્યજ્ઞાનદ્વાર નામનું પેટદ્વાર સુંદર રીતે કહીને, હવે (પરિ– ણામદ્વારમાં) “અનશન સહિત સંસ્તારક દીક્ષાને સ્વીકાર–એ નામના આઠમા દ્વારને હું કહું છું. (૩૩૨૩)
૮. અણસણપ્રતિપત્તિદ્વાર-હવે ઉપર કહેલા વિધિથી મરણકાળને નજીક જાણીને અંતિમ આરાધનાના વિધિને સંપૂર્ણ આરાધવાની ઈચ્છાવાળા (૩૩ર૪) જન્મ-જરા
૨૪
| SR No. | 006043 |
| Book Title | Samveg Rangshala Mahagranth Gujarati Anuwad |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhadrankarsuri |
| Publisher | Mahavir Jain S M P Sangh |
| Publication Year | 1987 |
| Total Pages | 636 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 20 MB |