Page Text
________________
સ્વભાવની) રુચિને સંવેગ કહે છે. મોક્ષનું બીજ સંવેગ છે. મોક્ષની રુચિવાળે જીવ જ મોક્ષની સાધના કરી શકે.
સમ્યગ્દર્શન, જ્ઞાન અને ચારિત્રરૂપ રત્નત્રયી એ મોક્ષમાર્ગ છે અને તેના પ્રરૂપક શ્રી અરિહંતદેવ છે, તેથી તેઓ સંવેગને પ્રગટ થવામાં પ્રધાન-પુષ્ટ નિમિત્ત છે. તેઓની આદરપૂર્વક ભક્તિ સેવા અને આજ્ઞા પાલન કરવાથી જ આત્માના શુદ્ધ સ્વરૂપની ઓળખાણ થાય છે.
શુદ્ધ નયથી મારું અને સંસારી સર્વ જીનું સ્વરૂપ સત્તાએ શુદ્ધ સિદ્ધપરમાત્મા તુલ્ય છે.”–આવું જ્ઞાન અને શ્રદ્ધાન થાય છે, ત્યારે જીવને તે શુદ્ધ સ્વરૂપને પામેલા શ્રી સિદ્ધો પ્રત્યે અનુપમ ભક્તિ અને આદર બહુમાન પ્રગટે છે અને પિતાના પગ તેવા સ્વરૂપને પ્રગટાવવા માટે ઝંખના પણ વેગવંતી બને છે તથા તેના પરમ ઉપાયભૂત આવશ્યકાદિ સદનુષ્ઠાનેરૂપ શુદ્ધવ્યવહારમાર્ગ, તેની આરાધના અને ઉપાસનામાં અધિકાધિક ઉદ્યત બને છે. ઉપરાંત શુદ્ધ નયની ભાવનાથી પિતાને સદા ભાવિત પણ કરતો રહે છે. તે શુદ્ધાત્મભાવ અંગે કહ્યું છે કે
“દેહ મન વચન પુદગલ થકી, કર્મથી ભિન્ન તુજ રૂ૫ રે અક્ષય અકલંક છે જીવનું, જ્ઞાન આનંદ સ્વરૂ૫ રે
ચેતન જ્ઞાન અજવાળીએ (ઉપાય) હે ચેતન ! આ શરીર, વાણ, મન, કર્મ અને સર્વ પદુગલદ્રવ્યથી ભિન્ન તારું સ્વરૂપ તે અક્ષયજ્ઞાન અને અકલંકઆનંદમય છે.” શુદ્ધાત્મભાવને મહિમા
આ શુદ્ધ આત્મભાવથી જેમ અગ્નિથી કાષ્ટ ભસ્મીભૂત થઈ જાય, તેમ આત્મભાનને ભૂલાવનારા અહંકાર અને મમકારને નાશ થાય છે. શુદ્ધાત્મભાવ એ સાધુની * સંપત્તિ છે, મોક્ષમાર્ગની દીપિકા છે, સકલ દ્વાદશાગીને સાર છે અને સર્વ દુઃખનિવારણને પરમ ઉપાય છે, એમ શ્રી એઘનિર્યુક્તિ આદિ શાસ્ત્રગ્રન્થમાં ફરમાવ્યું છે. (ઉપાઠ યશેવિ. મ. કૃત સાડીત્રણ ગાથા સ્તવન-ઢાળ ૧૬)
૫. પ્રશમ-ચિત્તના સર્વ વિકલ્પ શાન થઈ જવાથી એક માત્ર આત્માના શુદ્ધ સ્વરૂપના આલંબનવાળો જે જ્ઞાનને શુદ્ધ પરિણામ પ્રગટે, તેને શમ કહે છે. (જ્ઞાનસાર શમાષ્ટક ) શમનું આ લક્ષણ નિર્વિકલ્પદશાની મુખ્યતાએ કહ્યું છે.
યોગશાસ્ત્રોમાં આલંબનેગ, ધ્યાનયોગ અને સિદ્ધિગના ફળરૂપે જે અનાલંબનગ કે સમતાગ પ્રગટે છે, તેને પણ “શમ કહ્યો છે. કારણ કે-નિશ્ચયસમ્યકત્વ સાતમા ગુણસ્થાનકે પ્રગટે છે, તેની પૂર્વે ચોથા ગુણસ્થાનકે પણ વ્યવહાર
| SR No. | 006043 |
| Book Title | Samveg Rangshala Mahagranth Gujarati Anuwad |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhadrankarsuri |
| Publisher | Mahavir Jain S M P Sangh |
| Publication Year | 1987 |
| Total Pages | 636 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 20 MB |