Page Text
________________
શ્રી સંગરંગશાળા ગ્રંથને ગુજરાતી અનુવાદ : દ્વાર પહેલું આસેવનશિક્ષાનું વર્ણન -હવે પૂર્વે પ્રસ્તાવિત ક્રિયાકલાપરૂપ આસેવનશિક્ષા કહેવાય છે. (૧૪૨૪) આ આસેવનશિક્ષા વિના, જંગલમાં ઉગેલાં માલતીનાં પુષ્પની જેમ અને વિધવાના રૂપ વગેરે ગુણસમૂહની જેમ, ગ્રહણશિક્ષા નિષ્ફળ થાય છે. (૧૪૨૫) વળી ત્રણ યુગથી (મન-વચન-કાયાથી) આસેવનશિક્ષાને (ક્રિયાને) સમ્યગ્ર આચરનારને જ ગ્રહણશિક્ષા (જ્ઞાન) પ્રગટે છે, અન્યથા પ્રગટતી નથી. કારણ એ પ્રગટ છે કે(૧૪૨૬) ગુરુચરણને (ગુરુ) પ્રસન્ન કરવાથી, સઘળા વ્યાક્ષેપને તજવાના પ્રયત્નથી અને શુશ્રષા, પ્રતિપૃચ્છા, વગેરે (બુદ્ધિના આઠ) ગુણોનો પ્રયોગ કરવાથી બહુ, બહુતર અને બહુતમ બંધ થવા દ્વારા ગ્રહણશિક્ષા પરમ પ્રકર્ષને પામે છે. અન્યથા શ્રીમાલી (વગેરે)ની જેમ નિચે પ્રકર્ષ પામતી નથી. (અર્થાત્ જ્ઞાન ભણવા માટે પણ વિનય વગેરે ક્રિયારૂપ આસેવનશિક્ષા પહેલાં જ કરવી પડે છે.) (૧૪ર૭–૨૮) અને ગ્રહણશિક્ષા પ્રગટ્યા (ભણ્ય) પછી પણ ક્ષણ ક્ષણ મન-વચન-કાયાની ક્રિયાથી તેનું સેવન કરાય, તે જ એ વધે અને સ્થિર થાય છે. (૧૪૨૯) તેથી જ આસેવનશિક્ષા હોય તે જ તેના પ્રભાવે ભવ્યને અછતી પણ ગ્રહણશિક્ષા પ્રાપ્ત થાય અને આસેવનશિક્ષા ન હોય તે વિદ્યમાન ગ્રહણશિક્ષા પણ નાશ પામે. એવી સર્વ સુખની સિદ્ધિમાં ભૂમિ ( પાયા) સરખી અને સંસારવૃક્ષના નાશ માટે અગ્નિ સરખી, તે જ એક આસેવનશિક્ષાને નમસ્કાર થાઓ ! (૧૪૩૦-૩૧) આ વિષયમાં ક્રિયાનયનો મત આ પ્રમાણે છે કે-જે કાર્યને અથી હોય, તેણે સર્વ પ્રકારે નિત્યમેવ ક્રિયામાં જ સમ્યગૂ ઉદ્યમ કરે. તે આ પ્રમાણે (૧૪૩૨) હેય-ઉપાદેય અર્થોને જાણીને ઉભય લેકના ફળની સિદ્ધિને ઈચ્છતા બુદ્ધિમાને યત્નપૂર્વક પ્રયત્ન જ કરે જોઈએ. (૧૪૩૩) કારણ કે–પ્રવૃત્તિરૂપ પ્રયત્ન વિના જ્ઞાનીને પણ આ સંસારમાં અભિષિત વસ્તુની સિદ્ધિ થતી દેખાતી નથી, જે માટે અન્ય મતવાળા પણ કહે છે કે-ક્રિયા જ ફળદાયી છે, જ્ઞાન નહિ. સંયમ, અર્થ અને વિષયેનો અતિ નિપુણ વિજ્ઞાતા (જ્ઞાની) પણ (તેના તેના ) જ્ઞાન માત્રથી સુખી થતું નથી. (૧૪૩૪-૩૫) તરસ્ય પણ પાણી વગેરેને જોઈને પણ જ્યાં સુધી તેની પીવા વગેરેની ક્રિયામાં પ્રવૃત્તિ નથી કરતા, ત્યાં સુધી તેને તૃપ્તિરૂ૫ ફળ મળતું નથી. (૧૪૩૬) સન્મુખ રહેલા ઈન્ટરસવાળા ભેજનની પાસે બેઠેલા જ્ઞાની પણ હાથને ન ચલાવે તે ભૂખથી મરે છે. (૧૪૩૭) અતિપંડિત પણ વાદી (પરં= ) પ્રતિવાદીને હસીને (તુચ્છ માનીને) વાદ માટે રાજસભામાં ગયેલ. જે ત્યાં કંઈ બેલે નહિ, તે ધન અને પ્રશંસાને પામે નહિ. (૧૪૩૮) એમ આ લેકનાં હિતે અંગે જે વિધિ કહ્યો, તે જ વિધિ ભવાન્તરના ફળને આશ્રીને પણ (જાણ). કારણ શ્રી જિનેન્દ્રોએ કહ્યું છે કે-(૧૪૩૯) તપ-સંયમમાં જે ઉદ્યમી (ક્રિયાવાળો) છે, તેણે ચૈત્યકુલ–ગણ-સંઘ અને આચાર્યો તથા પ્રવચન-કૃત, એ સર્વમાં પણ (જે કરવાચ્ય હતું તે સઘળું) કર્યું. (અર્થાત્ સર્વની સેવા કરી, ) (૧૪૪૦) એમ જે રીતે લાપશમિક થાત્રિનું, તે રીતે જ ક્ષાયિક ચારિત્રનું પણ પ્રકૃષ્ટ-સુંદર ફસાધકપણું જાણવું. (૧૪૪૧)
| SR No. | 006043 |
| Book Title | Samveg Rangshala Mahagranth Gujarati Anuwad |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhadrankarsuri |
| Publisher | Mahavir Jain S M P Sangh |
| Publication Year | 1987 |
| Total Pages | 636 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 20 MB |