________________
જ
સમયસાર દર્શન નિમિત્તથી થયેલ મિથ્યાત્વ (અજ્ઞાન) ને પોતાના બળથી (પુરુષાર્થથી) રોકીને અથવા નાશ કરીને અંતરંગમાં અભ્યાસ કરે-દેખે તો આ આત્મા પોતાના અનુભવથી જ જણાવા યોગ્ય જેનો પ્રગટ મહિમા છે એવો વ્યક્ત (અનુભવગોચર) નિશ્ચલ, શાશ્વત, નિત્ય કર્મકાંકકર્દમથી રહિત-એવો પોતે સ્તુતિ કરવા યોગ્ય દેવ વિરાજમાન છે.
ભાવાર્થ શુદ્ધ નયથી દૃષ્ટિથી જોવામાં આવે તો સર્વ કર્મોથી રહિત ચૈતન્યમાત્ર દેવ અવિનાશી આત્મા અંતરંગમાં પોતે વિરાજી રહ્યો છે. આ પ્રાણી-પર્યાયબુદ્ધિ બહિરાત્મા તેને બહાર તૂટે છે તે મોટું અજ્ઞાન છે. ૧૨.
आत्मानुभूतिरिति शुद्धनयात्मिका या ज्ञानानुभूतिरियमवे किलेति बुद्धध्वा । आत्मानमात्मनि निवेश्य सुनिष्प्रकम्प
मेकोऽस्ति नित्यमवबोधधनः समन्तात् ॥१३॥ શ્લોકાર્થ એ રીતે જે પૂર્વકથિત શુદ્ધનયસ્વરૂપ આત્માની અનુભૂતિ છે તે જ ખરેખર જ્ઞાનની અનુભૂતિ છે એમ જાણીને તથા આત્માને આત્મામાં નિશ્ચવી સ્થાપીને ‘સદા સર્વ તરફ એક જ્ઞાનધન આત્મા છે' એમ દેખાવું.
अखण्डितमानकुलं ज्वलदनन्तमन्तर्धहिमह: परममस्तु न: सहजमुद्धिलासं सदा ।
चिदुच्छलननिर्भरं सकलकालमालम्बते - ચહેરસમુવિ વિનયનનાયિતમ II૧૪||
શ્લોકાર્થ આચાર્ય કહે છે કે તે ઉત્કૃષ્ટ તેજપ્રકાશ અમને હો કે જે તેજ સદાકાળ ચૈતન્યના પરિણમનથી ભરેલું છે, જેમ મીઠાની કાંકરી એક ક્ષારરસની લીલાનું આલંબન કરે છે તેમ જે તે જ એક જ્ઞાનરસ સ્વરૂપને અવલંબે છે, જે તે જ અખંડિત છે-યોના આકારરૂપે ખંડિત થતું નથી, જે અનાકુળ છે-જેમાં કર્મના નિમિત્તથી થતા રાગાદિથી ઉત્પન્ન આકુળતા નથી, જે અવિનાશીપણે અંતરંગમાં અને બહારમાં પ્રગટ દેદીપ્યમાન છેજાણવામાં આવે છે, જે સ્વભાવથી થયુ છે-કોઈએ રચ્યું નથી અને હંમેશાં જેનો વિલાસ ઉદયરૂપ છે-જે એકરૂપ પ્રતિભા સમાન છે.
ભાવાર્થ આચાર્યે પ્રાર્થના કરી છે કે આ જ્ઞાનાનંદમય એકાકાર સ્વરૂપજ્યોતિ અમને સદા પ્રાપ્ત રહો. ૧૪.