________________
આ
સમયસાર દર્શન કરી आत्मस्वभावं परभावभिन्न मापूर्णमाद्यन्त विमुक्त मेकम् । विलीनसङ्कल्पविकल्प जालं प्रकाशयन् शुदनयोऽभ्युदेति ॥१०॥
શ્લોકાર્થ શુદ્ધનય આત્માના સ્વભાવને પ્રગટ કરતો ઉદયરૂપ થાય છે. તે આત્મભાવને કેવો પ્રગટ કરે છે? પરદ્રવ્ય, પરદ્રવ્યના ભાવો તથા પરદ્રવ્યના નિમિત્તથી થતા પોતાના વિભાવો-એવા પરભાવોથી ભિન્ન પ્રગટ કરે છે. વળી તે આત્મસ્વભાવ સમસ્તપણે પૂર્ણ છે-સમસ્ત લોકાલોકને જાણનાર છે-એમ પ્રગટ કરે છે, કારણ કે જ્ઞાનમાં ભેદ કર્મસંયોગથી છે, શુદ્ધનયમાં કર્મ ગૌણ છે). વળી તે, આત્મ સ્વભાવને આદિ-અંતથી રહિત પ્રગટ કરે છે. (અર્થાત્ કોઈ આદિથી માંડીને જે કોઈથી ઉત્પન્ન કરવામાં આવ્યો નથી અને ક્યારેય કોઈથીજેનો વિનાશ નથી એવા પરિણામિક ભાવને તે પ્રગટ કરે છે). વળી તે, આત્મસ્વભાવને એક-સર્વભેદભાવોથી (દ્વૈત ભાવોથી) રહિત એકાકાર-પ્રગટ કરે છે અને જેમાસમસ્ત, સંકલ્પ, વિકલ્પના સમુહો વિલય થઈ ગયા છે એવો પ્રગટ કરે છે. (દ્રવ્ય કર્મ, ભાવકર્મ, નોકર્મ આદિ પુદ્ગલદ્રવ્યોમાં પોતાની કલ્પના કરવી તે સંકલ્પ કહે છે અને શેયોના ભેદથી જ્ઞાનમાં ભેદ માલૂમ થવો તેને વિકલ્પ કહે છે.) આવો શુદ્ધનય પ્રકાશરૂપ થાય છે. ૧૦.
न हि विदधति बद्धस्पृष्टभावादयोऽमी स्फुटमुपरि तरन्तोऽप्येत्य यत्र प्रतिष्ठाम् । अनभवतु तमेव द्योतमानं समन्तात्
जगदषगतमोहीभूय सम्यकस्वभावम् ।।११।। શ્લોકાર્થ જગતના પ્રાણીઓ એ સમ્યક સ્વભાવનો અનુભવ કરો, કે જ્યાં આ બદ્ધસ્કૃષ્ટ આદિ ભાવો સ્પષ્ટપણે તે સ્વભાવના ઉપર તરે છે એકરૂપ છે તો પણ (તેમા) પ્રતિષ્ઠા પામતા નથી, કારણ કે દ્રવ્ય સ્વભાવ તો નિત્ય છે. એકરૂપ છે અને આ ભાવો અનિત્ય છે, અનેકરૂપ છે; પર્યાયો દ્રવ્યસ્વભાવમાં પ્રવેશ કરતા નથી, ઉપર જ રહે છે. આ શુદ્ધ સ્વભાવ સર્વ અવસ્થાઓમાં પ્રકાશમાન છે. એવા શુદ્ધ સ્વભાવનો, મોહ રહિત થઈને જગત અનુભવ કરો; કારણ કે મોહકર્મના ઉદયથી ઉત્પન્ન મિથ્યાત્વરૂપ અજ્ઞાન જ્યાં સુધી રહે છે ત્યાં સુધી એ અનુભવ યથાર્થ થતો નથી.
भूतं मान्तम्भूतमेव रभसान्निर्मिद्य बन्धं सुधीयद्यन्त: किल कोडप्यहो कलयति व्याहस्य मोहं इष्ठात् आत्मात्मानुमवैकगम्यमहिमा व्यक्तोऽयभास्ते ध्रुवं
नित्यं कर्मकलङ्कपङ्कविकलो देवः स्वयं शाश्वतः ।।१२।। શ્લોકાઃ જો કોઈ સુબુદ્ધિ (સમ્યગ્દષ્ટિ) ભૂત, વર્તમાન અને ભાવિ એવા ત્રણે કાળનાં કર્મોના બંધને પોતાના આત્માથી તત્કાળ-શીધ્ર ભિન્નકરીને તથા તે કર્મના ઉદયના