Page Text
________________
આ સમયસાર દર્શન આવી ચૂકી છે. કેવો છે જીવલોક? જે સંસારરૂપી ચક્રના મધ્યમાં સ્થિત છે, નિરંતરપણે દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભવ અને ભાવરૂપ અનંત પરાવર્તનોના લીધે જેને ભ્રમણ પ્રાપ્ત થયું છે, સમસ્ત વિશ્વને એકછત્ર રાજ્યથી વશ કરનાર મોટું મોહરૂપી ભૂત જેની પાસે બળદની જેમ ભાર વહેવડાવે છે, જોરથી ફાટી નીકળેલા તૃષ્ણારૂપી રોગના દાહથી જેને અંતરંગમાં પીડા પ્રગટ થઈ છે, આકળો બની બનીને મૃગજળ જેવા વિષયગ્રામને (ઈન્દ્રિય વિષયોના સમૂહને) જે ઘેરો ઘાલે છે અને જે પરસ્પર આચાર્યપણું પણ કરે છે (અર્થાત્ બીજાને કહી તે પ્રમાણે અંગીકાર કરાવે છે), તેથી કામભોગની કથા તો સૌને સુલભ (સુખ પ્રાપ્ત) છે.
પણ નિર્મળ ભેદજ્ઞાનરૂપ પ્રકાશથી સ્પષ્ટ ભિન્ન દેખવામાં આવે છે એવું માત્ર આ ભિન્ન આત્માનું એકપણું જ – જે સદા પ્રગટપણે અંતરંગમાં પ્રકાશમાન છે તો પણ કષાયચક્ર (કષાય સમૂહ) સાથે એકરૂપ જેવું કરવામાં આવતું હોવાથી અત્યંત તિરોભાવ પામ્યું છે (ઢંકાઈ રહ્યું છે). તે પોતામાં અનાત્મજ્ઞપણું હોવાથી (પોતે આત્માને નહિ જાણતો હોવાથી) અને બીજા આત્માને જાણનારાઓની સંગતિ – સેવા નહિ કરી હોવાથી, નથી પૂર્વે કદી સાંભળવામાં આવ્યું, નથી પૂર્વે કદી પરિચયમાં આવ્યું અને નથી પૂર્વે કદી અનુભવમાં આવ્યું, તેથી ભિન્ન આત્માનું એકપણું સુલભ નથી.
સારાંશઃ અનાદિકાળથી આ આત્મા પંચેન્દ્રિયના વિષયોમાં સુખ માનતો એના સંગ્રહ અને ભોગવામાં મગ્ન છે. પુણ્યના પ્રતાપે અથવા કાળક્રમાનુસાર મનુષ્ય પર્યાય મેળવીને પણ અનાદિ અભ્યાસના કારણે આ પાંચ ઈન્દ્રિયોના વિષયોમાં જ જોડવામાં અને ભોગવવામાં લાગ્યો છે. ધર્મના નામ પર પણ જે ભાવોમાં પુણ્ય-પાપ બંધાય છે, એ ભાવોનો જ વિચાર કરે છે, ચર્ચા કરે છે, કોઈક બાહ્યાચાર પાળી પોતાને ધર્માત્મા માની લે છે. પરંતુ રાગાદિથી ભિન્ન નિજ ભગવાન આત્માનો વિચાર નથી કરતો. એક તો આ એકત્ત્વ - વિભક્ત ભગવાન આત્માના સ્વરૂપમાં સ્વંય કાંઈ જાણતો નથી, બીજા જે જ્ઞાની ધર્માત્મા જે ભગવાન આત્માના સ્વરૂપને ભલીભાંતિ જાણે છે – એમની સેવા નથી કરતો, એમનો સમાગમ નથી કરતો, એમની પાસે કાંઈ શીખવા - સમજવાની કોશીશ નથી કરતો અને જો એ આગળ આવી કોઈ સંભળાવે, સમજાવે તો એમની વાત પર ધ્યાન પણ નથી આપતો. એ માટે અનંતકાળથી આ સંસારમાં ભટકી રહ્યો છે.
આત્મોપલબ્ધિ પહેલાં દેશનાલબ્ધિ આવશ્યક છે. દેશનાની પ્રાપ્તિ આત્મજ્ઞાની ધર્માત્માઓના સત્સમાગમથી જ સંભવે છે. આત્મજ્ઞપુરુષોની ઉપાસના નહીં કરવાથી એકત્ત્વ – વિભક્ત ભગવાન આત્માની પ્રાપ્તિ નથી થતી. આ ઉપાસનાનો અર્થ કોઈ પૂજા - પાઠ કરવાનું નથી, પરંતુ એમની પાસેથી પ્રીતિપૂર્વક આત્માની વાત સાંભળવાની છે,
૦૨૦)
| SR No. | 006042 |
| Book Title | Samaysara Darshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 248 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 18 MB |