Page Text
________________
સમયસાર દર્શન (૩) પરરૂપ પરિણમન ન કરવાથી તે ટંકોત્કીર્ણની જેમ પોતાના સ્વતંત્ર વ્યક્તિત્વને ધારણ
કરી રહ્યા છે, એમની વ્યક્તિત્તા નષ્ટ નથી થતી. (૪) ઉત્પાદ અને વ્યય તથા ઉત્પાદ – વ્યય અને ધ્રુવ જેવા વિરોધી સ્વભાવને એક સાથે
ધારણ કરીને વિશ્વને ટકાવી રાખે છે. વિશ્વ પર ઉપકાર કરે છે.
સર્વ પદાર્થો પોતાના અંતર્મગ્ન અનંત ધર્મોના સમૂહને ચુંબે છે, સ્પર્શે છે, અડે છે, આલિંગન કરે છે તો પણ તેઓ પરસ્પર એકબીજાને સ્પર્શતા નથી, અહાહા...! એક દ્રવ્ય બીજા દ્રવ્યને સ્પર્શતું નથી, આત્મા કમને સ્પર્શતો નથી, કર્મ આત્માને સ્પર્શતું નથી. એક પરમાણુ બીજા પરમાણુને સ્પર્શતો નથી. એક પ્રદેશી પરમાણુમાં આકાશ જે અનંતપ્રદેશી સર્વવ્યાપી છે તેમાં જેટલાં (અનંત) ગુણોની સંખ્યા છે. એટલા જ ગુણોની સંખ્યા છે. તે પરમાણુ દ્રવ્ય પોતાના અનંતધર્મોના ચક્રને ચુંબે છે તો પણ બીજા પરમાણુને સ્પર્શ કરતો નથી. રૂપી રૂપીને સ્પર્શતું નથી; કારણ કે એકબીજાનો એકબીજામાં અભાવ છે. અભાવમાં ભાવનું સ્પર્શવું કેમ બને? તેઓ (દ્રવ્યો) પરસ્પર સ્પર્શતા નથી એટલે કે એક પરમાણુ બીજા પરમાણુને, પરમાણુ આકાશને, આકાશ પરમાણુને, પરમાણુ આત્માને, આત્મા પરમાણુને, આકાશ આત્માને, આત્મા આકાશને પરસ્પર અડતા નથી. આકાશ નામનો પદાર્થ છે. તેમાં અનંત પરમાણુ રહ્યા છે. ત્યાં જ નિગોદના અનંત જીવ પડ્યા છે, પણ કહે છે કોઈ કોઈને અડતા નથી. એક નિગોદનો જીવ બીજા જીવને સ્પર્શતો નથી. આ તો ગજબ વાત છે ભાઈ !
તેથી કર્મ જીવને હેરાન કરે છે વાત ઊડી જાય છે. વસ્તુનું સ્વરૂપ જ આવું છે. પરિચય ન હોય એટલે ઝીણું પડે, પણ બરાબર સમજવા જેવું છે. પોતે જ્ઞાનનો સમુદ્ર છે. સમજવું - સમજવું – સમજવું. પોતે સમજણનો પિંડ છે પ્રભુ!
આ પ્રમાણે સર્વ પદાર્થોનું ભિન્ન ભિન્ન એકપણું સિદ્ધ થવાથી જીવ નામના સમયને બંધની કથાથી વિસંવાદની આપત્તિ આવે છે. હવે અહીં જીવની વિશેષ વાત કરે છે. જીવ નામના સમયને કર્મના નિમિત્તથી વિભાવભાવરૂપ બંધભાવથી વિસંવાદ ખડો થાય છે, આપત્તિ આવી પડે છે. એકડે એક અને બગડે બે, બે થયા એટલે બગડયું. બે થયા ત્યાં બંધ થયો. એક સ્વભાવ ભાવ અને એક વિભાવભાવ એમ બે થયા એ બંધ કથાથી – બંધભાવથી વિસંવાદની આપત્તિ આવે છે. બંધ જેનું મૂળ છે એવું જે પુદ્ગલ – કર્મના પ્રદેશોમાં સ્થિત થવું એટલે કે વિભાવ – રાગદ્વેષ - તેમાં સ્થિત થવું તે પરસમયપણું છે. એક સમયમાં આત્મામાં વિભાવનું ઉત્પન્ન થવું તે પરસમયપણું છે. જ્ઞાનસ્વભાવી ભગવાન આત્માને સ્વભાવથી વિરુદ્ધ રાગનું ઉત્પન્ન થવું તે દ્વિવિધપણું છે. આનંદ સ્વરૂપ ભગવાન આત્મા
૧૭)
| SR No. | 006042 |
| Book Title | Samaysara Darshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 248 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 18 MB |