Page Text
________________
કરી સ્વાનુભૂતિ ૧૧ જેના દર્શન એક સાધના
(૧), સંપૂર્ણ સાધનાની પ્રક્રિયા જૈન દર્શનમાં સાધનાની વ્યાખ્યા આ મુજબ છે.
જેવો જીવનો શુદ્ધાત્મા (દ્રવ્ય સ્વભાવ) વીતરાગ સ્વરૂપ છે તેવો જ વીતરાગ સ્વભાવ પર્યાયમાં પ્રગટ થાય એના માટે જે પણ કાંઈ પુરુષાર્થ કરવામાં આવે તેને સાધના કહેવામાં આવે છે.' આ સાધનાને રત્નત્રયધર્મપણ કહેવામાં આવે છે-મોક્ષશાસ્ત્રમાં મોક્ષમાર્ગની વ્યાખ્યા આ પ્રમાણે છે.
- “સમ્યગ્દર્શન-સમ્યજ્ઞાન-સમ્યગ્વારિત્રની’ એકતાને મોક્ષમાર્ગ કહે છે. આચાર્ય ભગવંતોએ સુખી થવાનો આ એક જ ઉપાય બતાવ્યો છે. શ્રીમદે પણ આત્માસિદ્ધિ શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે, “એક હોય ત્રણ કાળમાં પરમાર્થનો પંથ મોક્ષમાર્ગ પ્રકાશકમાં પંડીત ટોડરમલે પણ કહ્યું છે, “મોક્ષમાર્ગ એક જ છે, તેની પ્રરૂપણા નિશ્ચય અને વ્યવહાર એમ બે પ્રકારે કરવામાં આવી છે.”
આ મોક્ષમાર્ગના મુખ્ય અંગ આ પ્રમાણે વિચારી શકાય -
૧) પાત્રતા ૨) અભ્યાસ ૩) તત્ત્વનો યથાર્થનિર્ણય ૪) ભેદજ્ઞાન ૫) સ્વાનુભૂતિ. (૧) પાત્રતા માર્ગમાં દાખલ થવા ચોક્કસ પ્રકારની યોગ્યતા જોઈએ. કષાયની ઉપશાંતતા,
માત્ર મોક્ષ અભિલાષ, ભવે ખદે, પ્રાણી દયા...... વિશાળબુદ્ધિ, સરળતા, મધ્યસ્થતા અને જિતેન્દ્રિયપણું....દયા, શાંતિ, સમતા, ક્ષમા, સત્ય, ત્યાગ અને વૈરાગ્ય-રૂચિ
એ વિશેષ લક્ષણ છે. (૨) અભ્યાસઃ નિયમિત સત્સંગ અને સ્વાધ્યાય બહુજ જરૂરી છે. પરમાગમનો નિષ્ઠાપૂર્વક
અધ્યયન, મનન, ચિંતન આવશ્યક છે. (૩) તત્ત્વનો યથાર્થ નિર્ણય અભ્યાસ પછી પોતાના સ્વરૂપનો નિર્ણય... “હું જ્ઞાનાનંદ
સ્વરૂપ ભગવાન આત્મા છું,' આ થઈ અભ્યાસની વિધિ (૪) ભેદશાનઃ હવે પ્રયોગના સ્તર પર આવવું પડશે. “પ્રેક્ટીકલ' જીવનના દરેક ઉદય
પ્રસંગે ભેદજ્ઞાનનો અભ્યાસ કરવો પડશે. પ્રસંગે, પ્રસંગે, ક્ષણે ક્ષણે, પર્યાયે પર્યાયે ભેદજ્ઞાનની વિધિ બતાવી છે. હું સર્વથા સર્વથી ભિન્ન છું જ્યારે પોતાના શુદ્ધાત્માને આવો ભિન્ન જ્ઞાનની શુદ્ધ પર્યાય જાણે છે ત્યારે આત્માનો અપૂર્વ આનંદ સાથે
અનુભવ થાય છે. (૫) આ છે આત્માનુભૂતિ અથવા સ્વાનુભૂતિ-સુખનો અનુભવ.
૦ ૧૪૧૦
| SR No. | 006042 |
| Book Title | Samaysara Darshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 248 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 18 MB |