Mahavir Darshan

SR No.: 006039
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi
Total Pages: 202
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 81

શ્રી મહાવીર દર્શન
(૪) અનંત જ્ઞાન-દર્શન-વીર્ય સ્વભાવનો આદર તે દ્રવ્યદૃષ્ટિ છે. તે નિશ્ચયદૃષ્ટિ છે, તે સત્યદૃષ્ટિ છે, તે ધર્મ છે, તે સમભાવ છે, તે સુખ છે. તે જ સુખનો માર્ગ છે.
ΟΥ
(૫) જે ત્રિકાળી ટકતા સ્વભાવમાંથી મારી પર્યાયનો પ્રવાહ નીકળે છે તે સ્વભાવનો જ મારો આધાર છે-આમ સ્વભાવનો આશ્રય તે જ ધર્મ છે. તે જ સમભાવ છે. તે (૬) સમ્યગ્દર્શનથી જ સમભાવ હોય છે.
(૭) જેને પોતાના જ્ઞાનસ્વભાવની દૃષ્ટિ છે તે બધા જીવોને જ્ઞાનસ્વભાવી જાણે છે.
(૮) જ્ઞાન સ્વભાવને કોઈ શત્રુ કે કોઈ મિત્ર નથી, એટલે પોતાના જ્ઞાનસ્વભાવની દૃષ્ટિથી બધા ઉપર સમભાવ રહી ગયો.
(૯) ‘પુણ્ય-પાપ બંને મારા સ્વભાવથી જુદા છે' એમ જાણ્યું એટલે તેના ઉપર પણ સમભાવ રહી ગયો.
(૧૦) આ રીતે પોતાના એકરૂપ સ્વભાવની જેને દૃષ્ટિ છે તે બધા જીવોને સમાન જાણે છે ને તેને સમભાવરૂપ ધર્મ છે.
સામ્યભાવ
‘સમભાવ’ સર્વ શાસ્ત્રના દોહનનો સાર છે. સામ્યભાવ કરો, ઉપશમભાવ કહો કે વીતરાગભાવ કહો-બધું એક જ છે.
(૧) આત્માનું સ્વરૂપ જ વીતરાગ અકષાય, સમભાવ સ્વરૂપ છે. તેની દૃષ્ટિ, જ્ઞાન અને તે રૂપ પરિણમન થવું એ જ ધર્મ છે. આત્મા જ્ઞાનાનંદસ્વરૂપ છે, તેનું વેદન કરે છે તે સ્વસંવેદન જ્ઞાની છે. આવી જ્ઞાનીને વીતરાગ ભાવ હોય છે, સમભાવ હોય છે.
(૨) વીતરાગ સ્વસંવેદન જ્ઞાની પૂર્વ ઉપાર્જિત કર્મોનો ક્ષય કરે છે અને નવા કર્મોનો પ્રવેશ થવા દેતાં નથી. તેઓ બાહ્ય અને અત્યંતર સર્વ પરિગ્રહને છોડી પરમ શાંત સ્વભાવને કરે છે અર્થાત્ જીવન-મરણ, લાભ-અલાભ, સુખ:દુખ, શત્રુ-મિત્ર, તૃણ-કંચન,ઈત્યાદી વસ્તુઓમાં એક સરખા (સમરૂપ) પરિણામ રાખે છે. સમતાભાવને પ્રાપ્ત થાય છે.
(૩) જ્ઞાની-મુનિ-ધર્મીને પોતાના વીતરાગ સ્વભાવની દ્દષ્ટિ અને જ્ઞાન છે તથા વીતરાગ સ્વભાવમાં લીનતા છે. એ તો પોતાના વીતરાગ સ્વભાવના ઢાળામાં ઢળી ગયા છે અને અતીન્દ્રિય અમૃતરસને પીએ છે. મુનિની દૃષ્ટિ સંયોગો પર નથી, એ તો જ્ઞાનસ્વરૂપમાં છે, જ્ઞાન સ્વરૂપનું જ્ઞાન છે. શ્રદ્ધાન છે. અને જ્ઞાનસ્વરૂપમાં સમતાની પરિણતિ છે. મુનિને જ્ઞાતાપણાનું પરિણમન થઈ ગયું છે. તેથી બાહ્ય દરેક ચીજમાં સમભાવ વર્તે છે.
(૪) મુનિરાજને આનંદ સ્વભાવની દૃષ્ટિ અને તેમાં લીનતા થઈ જે અને આકુળતા અને આકુળતાના નિમિત્તો છૂટી ગયા છે. તેથી વીતરાગે કહેલા સર્વ શાસ્ત્રોના રહસ્યભૂત વીતરાગી દૃષ્ટિ, વીતરાગી જ્ઞાન અને વીતરાગી સ્થિરતાને પ્રાપ્ત થયા છે.
૬૦