Page Text
________________
જીજાજી શ્રી મહાવીર દર્શન જ જ તે રાગ-દ્વેષ થાય છે પણ તે નબળાઈ કે રાગ-દ્વેષનો મારા સ્વભાવમાં સ્વીકાર નથી.” આમ પોતાના સ્વભાવના આશ્રયે ધર્મજીવ કોઈને પણ શત્રુ કે મિત્ર માનતા નથી, પણ બધાય આત્માઓને પોતાના જેવા પરિપૂર્ણ ચૈતન્યમૂર્તિ જ માને છે, તેથી તેને સર્વ ઉપર સમભાવ જ છે. પોતાના સ્વભાવને રાગથી જુદોને જુદો જ અનુભવે છે. તેથી જ્ઞાનીને ખરેખર રાગ થતો જ નથી પણ સ્વભાવની એકતા જ વધે છે.
(૧૧) બધા ય જીવો પરિપૂર્ણ સિદ્ધ સમાન છે એવી દષ્ટિથી જોનારને બીજાનું ભલું બુરું કરવાની માન્યતા ક્યાં રહી? તેને કોઈના ઉપર રાગ-દ્વેષ કરવાનો અભિપ્રાય ન રહ્યો એટલે તેને અભિપ્રાયમાં અનંત સમભાવ પ્રગટ્યો.
ત્રણ કાળમાં કોઈ કોઈનું ભલું કે બૂરું કરવા સમર્થ નથી. સ્વભાવથી બધાય આત્માઓ સમાન છે” આવી શ્રદ્ધા જ્યાં સુધી જીવન કરે ત્યાં સુધી તેને સાચી સમતા ન હોય એટલે ધર્મન હોય. સ્વભાવની પ્રતીત વગર સાચી સમતા હોતી નથી. સાચો સમભાવ હોતો નથી.
(૧૨) પોતાની પર્યાયમાં વીતરાગતા-સમતા-શાંતિ-સુખ કેમ પ્રગટે તેની વાત છે. હું જીવ સ્વરૂપ છું, જીવ તત્ત્વ છું શરીર વગેરે તો અજીવ તત્ત્વ છે, પુણ્ય-પાપના ભાવ આસ્ત્રવ તત્ત્વ છે, તેનાથી જીવતત્ત્વ જુદું છે. અને જાણવાની જે વર્તમાન જ્ઞાનની પર્યાય છે તે એક સમય પૂરતી છે, તે એક સમયની દશા જેટલું જીવતત્વ નથી. એવા જીવતત્વની શ્રદ્ધાથી સમભાવ પ્રગટે છે.
(૧૩) ત્રિકાળી જીવતત્વની દષ્ટિ હોવાથી જ્ઞાનીને પર્યાયદષ્ટિ નથી અર્થાત્ જ્ઞાનીઓ જીવને પર્યાયને જેટલો માનતા નથી તેથી તેમને શ્રદ્ધા અપેક્ષાએ પર્યાયબુધ્ધિના રાગ-દ્વેષ થતાં જ નથી. પર્યાયને જાણવા છતાં દ્રવ્યસ્વભાવમાં એકતાની-એકાગ્રતાની વૃદ્ધિ થયા જ કરે છે, પર્યાયબુદ્ધિમાં અટકતા નથી. માટે તેમને કોઈ પર્યાય ઉપર વિષમભાવ નથી પણ બધી જ પર્યાયો ઉપર સમભાવ છે. સ્વભાવદષ્ટિ જ સમભાવ છે.
(૧૪) સ્વભાવદષ્ટિવાળો જીવ સિધ્ધપર્યાય વખતે પણ તેના પૂરા સ્વભાવને દેખે છે ને નિગોદપર્યાય વખતે પણ તેના પૂરા સ્વભાવને દેખે છે, તેને બધી પર્યાયો ઉપર સમભાવ રહે છે. સ્વભાવબુદ્ધિનો હકાર અને પર્યાયબુધ્ધિનો નકાર તે જ સમભાવ છે.
(૧૫) “આત્મા વર્તમાનભાવ જેટલો નથી પણ ત્રિકાળ અખંડ જ્ઞાનમૂર્તિ છે.” એવી શ્રદ્ધા તે દ્રવ્યબુદ્ધિનો સ્વીકાર છે ને પર્યાયબુધ્ધિનો અસ્વીકાર છે. ત્રિકાળી સ્વભાવની બુદ્ધિની આત્માને માનનાર સમ્યગ્દષ્ટિ છે અને પર્યાયબુધ્ધિથી આત્માને માનનાર મિથ્યાષ્ટિ છે.
(૧૬) ધર્મને પર્યાયમાં અલ્પ રાગ-દ્વેષ હોવા છતાં સમ્યક શ્રદ્ધારૂપ સમભાવ કેવો હોય તેની વાત છે. અવિરતી સમ્યગ્દષ્ટિ કરતાં સમ્યગ્દષ્ટિ શ્રાવકને સમભાવ વિશેષ હોય છે અને મુનિઓને તો તેનાથી પણ વિશેષ હોય છે. તેથી તેને પરમસામાયિક કહેવાય છે. ગૃહસ્થને પણ સમ્યક
| SR No. | 006039 |
| Book Title | Mahavir Darshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 202 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |