________________
રહે નહિ. તેથી સમ્યગ્દર્શન માટે અંતરમાં તસ્વનિર્ણય અને અનુભવનો
ઉધમ કરવો જોઈએ. તો સમ્યકત્વ ‘સહજ’ છે. . ૧૩. શુભ રાગથી સંસાર પરિમિત થતો નથી : પર જીવની દયા પાળવાથી કે વ્રત,
તપ આદિ દયા-દાનના શુભ રાગથી સંસાર પરિમિત થવાનું માને-મનાવે તો તે કલ્પિત તત્ત્વ છે. તે જૈન માર્ગ નથી. સનાતન સત્ય વીતરાગ માર્ગ મહાવિદેહમાં ચાલી રહ્યો છે. તેવો જ અહીં હોવો જોઈએ. જેવો ભાવ સર્વજ્ઞ ભગવાને કહ્યો છે તેવો જ ભાવ પોતાને ભાસવો જોઈએ. પોતાને
નિર્ણય કરી ભાવભાસને થવું જોઈએ ૧૪.ભાવભાસનપૂર્વક પ્રતીતિ તે જ સાચી પ્રતીતિ છે : ભાવભાસન સાથે પ્રતીતિ
થાય તે જ યથાર્થ પ્રતીતિ છે. ભાવભાસન પર ખાસ વજન છે. ભાવ
ભાસ્યા વિના શ્રદ્ધા નિર્મળ થાય નહિ. ૧૫. પરીક્ષા કરીને હેય, શેય, ઉપાદેય તત્ત્વોને ઓળખવા: આત્માની સંવર નિર્જરા
મોક્ષરૂપ નિર્મળ પર્યાય તે ઉપાદેય છે, મિથ્યાત્વાદિ આસ્રવ બંધ ભાવો તે હેય તત્ત્વો છે. નિશ્ચયમાં પોતાનો શુદ્ધ આત્મા જ ઉપાદેય છે. અન્ય જીવ - અજીવ તત્ત્વ જ્ઞેય છે. આમ નવે તત્ત્વોમાં હેય-ઉપાદેય તત્ત્વો નક્કી
કરવા જોઈએ. ૧૬.પ્રયોજનભૂત હેય-ઉપાદેય તત્ત્વોની પરીક્ષા કરી બરાબર નિર્ણય કરવો.
પ્રયોજનભૂત તત્ત્વનું જેવું સ્વરૂપ છે તેવું ઓળખ્યા વગર યથાર્થ શ્રદ્ધાન થાય નહિ. “જિનેન્દ્રદેવે જે સૂક્ષ્મ તત્વ કહ્યું છે તે બધુંય ભલા પ્રકારથી હું ઈષ્ટ કરું છું’ એ પ્રમાણે તે જીવશ્રદ્ધાવાન થાય છે. જિનવર અને પોતાની
પરીક્ષા એ બંનેની સમાનતા થાય ત્યારે જાણવું કે સત્ય પરીક્ષા થઈ છે. ૧૭.અવશ્ય જાણવા યોગ્ય તત્ત્વો: જીવાદિ દ્રવ્યો વા તત્ત્વોને જાણવાં. મિથ્યાત્વ
સમ્યગ્દર્શનાદિનું સ્વરૂપ જાણવું, નિમિત્ત-નૈમિત્તિક, ઉપાદાન-નિમિત્ત, સામાન્ય-વિશેષ, નિશ્ચય- વ્યવહાર બધાં જ પડખાંથી જાણવું જોઈએ અને જ્યાં સુધી તત્ત્વાર્થ શ્રદ્ધાન-અંતરંગ પ્રતીતિ ન થાય ત્યાં સુધી તેના જ અભ્યાસમાં સતત પ્રવૃત રહેવું. અંતરંગ પ્રીતિથી-ઉલ્લાસપૂર્વક આ
કાર્ય કરતા રહેવું. ૧૮.અહં બુદ્ધિની સ્થાપના : ઉત્સાહપૂર્વક ઉધમ કરતાં કરતાં કેવળ પોતાના
આત્મા વિષે જ “આ હું છું” એવી અહં બુદ્ધિ થાય ત્યારે સમ્યગ્દષ્ટિ થાય