________________
૨૧૦
કર્યું નથી, વિપરીત ભાવોના ઉછાળા ઓછા પણ કર્યા નથી અને થવાનું તે થશે' એમ કહીને માત્ર સ્વછંદી થાય છે અને મિથ્યાત્વનું પોષણ કરે છે. પરંતુ જ્ઞાનસ્વભાવના નિર્ણયપૂર્વક જો ક્રમબદ્ધ પર્યાયને સમજે તો જ્ઞાયકસ્વભાવના પુરુષાર્થ દ્વારા મિથ્યાત્વ અને સ્વછંદ છૂટી જાય. (૩) નિમિત્ત: હવે જ્યારે કાર્ય થવાનું છે ત્યારે તેની યોગ્યતાનુસાર નિમિત્તો (સાચા દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્ર) હાજર જ છે. કમબદ્ધ પર્યાયના નિર્ણયમાં સર્વજ્ઞતા અને સાચા દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રનો નિર્ણય આવી જ જાય છે. આ (૪) કાળલબિ: હવે જીવને અહિયા બહુ તકલીફ છે. જલ્દીથી-ઉતાવળથી કાર્ય થવામાં જીવ પુરુષાર્થ સમજે છે, પણ ભાઈ ! ઉતાવળે આંબા ન પાકે. આ ઉતાવળમાં જ બધા અકસ્માત થાય છે. દરેક કાર્ય તેના સ્વકાળે જ થાય
(૫) પુરુષાર્થ : સત્ય પુરુષાર્થ બરાબર સમજવો પડશે. સર્વજ્ઞના નિર્ણયથી, કમબદ્ધ પર્યાયના નિર્ણયથી મતિ વ્યવસ્થિત થઈ જાય છે, કર્તૃત્વનો અહંકાર
ગળી જાય છે, સહજ જ્ઞાતા-દષ્ટાપણાનો પુરુષાર્થ જાગૃત થાય છે. ૨૦. ઉપસંહાર : સર્વજ્ઞતા પર સન્મુખ વૃત્તિથી સમજવામાં આવનાર વસ્તુ નથી.
સર્વજ્ઞતાની પર્યાયની સન્મુખ થયેલી દષ્ટિથી પણ સર્વજ્ઞતા સમજી શકાતી નથી; સર્વજ્ઞ સ્વભાવી આત્માના આશ્રયે સર્વજ્ઞતા સમજવામાં આવે છે. સર્વજ્ઞતાનું સાચું સ્વરૂપ સમજવા માટે આત્મોન્મુખી પુરુષાર્થ અપેક્ષિત છે. ક્રમબદ્ધ સમજવાનો પણ એક માત્ર એ જ ઉપાય છે.
બધા જીવો “કમબદ્ધ પર્યાય અને “સર્વજ્ઞતા’નું સાચું સ્વરૂપ સમજીને સ્વભાવ સન્મુખ હો અને અનંત શાંતિ તથા અતીન્દ્રિય આનંદ પ્રાપ્ત કરો, કાળાંતરે યથા સમય સર્વજ્ઞતા પ્રાપ્ત કરીને પરમ સુખી હો એ જ ભાવના !!
