Aatmdarshan

SR No.: 006038
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi
Total Pages: 218
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 13 MB

Page 115

૧૦૮
- એ ત્રણને જેમ છે તેમ જાણે છે; અવસ્થાનો સ્વીકાર જ્ઞાનમાં છે.
આ રીતે સમ્યગ્દર્શન તો એક નિશ્ચયને જ (અભેદ સ્વરૂપને જ) સ્વીકારે છે, અને સમ્યગ્દર્શનનું અવિનાભાવી (સાથે જ રહેતું) સમ્યજ્ઞાન નિશ્ચય અને વ્યવહારને બંનેને બરાબર જાણી વિવેક કરે છે. જો નિશ્ચય વ્યવહાર બંનેને ન જાણે તો જ્ઞાન પ્રમાણ (સમ્યક્) થતું નથી. જો વ્યવહારનું લક્ષ કરે તો દૃષ્ટિ ખોટી ઠરે છે. અને જો વ્યવહારને જાણે જ નહિ તો જ્ઞાન ખોટું ઠરે છે. જ્ઞાન નિશ્ચય-વ્યવહારનો વિવેક કરે છે ત્યારે સમ્યક્ છે અને દિષ્ટ વ્યવહારનું.લક્ષ છોડી નિશ્ચયને અંગીકાર કરે તો તે સમ્યક્ છે.
મોક્ષ માર્ગની આરાધના :
૧. એક દ્રવ્ય બીજા દ્રવ્યને સ્પર્શતું નથી - એમ જાણીને પર દ્રવ્ય સાથે એકત્વ બુદ્ધિ છોડાવી.
૨. એક દ્રવ્ય બીજા દ્રવ્યને ગ્રહણ કે ત્યાગ કરતો નથી એમ જાણીને - બીજાની સાથે મમત્વ બુદ્ધિ છોડાવી.
૩. આત્મા પર દ્રવ્યનું કાંઈ કરી શકતો નથી તેમ જ ભોગવી શકતો નથી એમ જાણીને પર દ્રવ્યનું કર્તા-ભોક્તાપણું છોડીને સ્વ સન્મુખ થવાનું કહ્યું.
૪. વિકાર કર્તા કર્મ નથી (પર દ્રવ્ય નથી) તેમ કહીને કર્મ તરફની પરાધીન દિષ્ટ છોડાવી છે. દૃષ્ટિ સ્વ દ્રવ્યમાં વાળી છે.
૫. વિકાર કે નિર્મળ પર્યાયનો કર્તા ધ્રુવ દ્રવ્ય (ત્રિકાળી સ્વભાવ) નથી પણ પર્યાય જ પર્યાયનો કર્તા છે. આત્માને અકર્તા કહ્યો.
૬. પર્યાય-પર્યાયના ષટકારકથી સ્વતંત્ર થાય છે-એમ પર્યાયની સ્વતંત્રતા બતાવીને પર્યાય પરનું લક્ષ છોડાવી દષ્ટિને દ્રવ્ય સન્મુખ કરાવી છે.
૭. વિકાર તે સમયની યોગ્યતાથી થવાનો હતો તે જ થયો છે તેમ કહીને એક સમયના વિકારનું લક્ષ છોડાવી દષ્ટિને દ્રવ્ય તરફ દોરી છે.
૮. વિકાર પણ ક્રમબદ્ધમાં હતો તે થયો છે તેમાં તે ક્રમબદ્ધ પર્યાયના સ્વ કાળનું સત્ બતાવીને વિકારનું અકર્તાપણું બતાવીને જ્ઞાતા તરફ દૃષ્ટિ કરાવી છે.
૯. નિર્મળ પર્યાય પણ ક્રમબદ્ધ છે - તેમ બતાવી શુદ્ધ પર્યાયના એક અંશ ઉપરથી પણ લક્ષ છોડાવી - ત્રિકાળી ધ્રુવ પર લક્ષ કરાવ્યું છે.