Dharm Sangrahani Part 02

SR No.: 006034
Original Sutra Author: N/A
Author: Ajitshekharsuri
Publisher: Adinath Jain Shwetambar Jain Mandir Trust
Publication Year: 1996
Total Pages: 392
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 197

++++++++++++++++++ परिवार ++++++++++++++++++
सज्झायझाणकरणे आगमपरिवडणं ततो नियमा ।
रागादीण पहाणं ततो य मोक्खो सदासोक्खो ॥८७५॥ (स्वाध्यायध्यानकरणे आगमपरिवर्द्धनं ततो नियमात् । रागादीनां प्रहाणं ततश्च मोक्षः सदासौख्यः ॥) साधुसंपर्कतः प्रतिदिवसं स्वाध्यायध्यानकरणे सत्यवश्यमागमपरिवर्द्धनं भवति, तस्माच्चागमपरिवर्द्धनानियमाद्अवश्यंतया रागादीनां दोषाणां प्रहाणम्-अपगमः, तदुक्तम्-"मलिनस्य यथाऽत्यन्तं, जलं वस्त्रस्य शोधनम् । अन्तःकरणरत्नस्य, तथा शास्त्रं विदुर्बुधाः ॥१॥" इति । 'ततो य'त्ति तस्माच्च-अतिरागादिप्रहाणान्मोक्षः सदासौख्य इति ॥८७५ ॥
ગાથાર્થ:- સાધુના સંપર્કથી દરરોજ સ્વાધ્યાય-ધ્યાનનો મોકો મળે છે. તેથી અવશ્ય સમ્બોધવૃદ્ધિ થાય છે. આ સદબોધવૃદ્ધિથી રાગાદિદોષોની માત્રામાં ઘટાડો થાય છે. કહ્યું જ છે કે જેમ મલિન વસ્ત્ર માટે પાણી અત્યંત શુદ્ધિકારક છે તેમ શાસ્ત્ર અન્ત:કરણ(મન) રૂપરત્નનું શુદ્ધિકારક છે તેમ વિબુધલોકો સમજે છે.” (યોગબિન્દુ ગા. ૨૨૯) અતિરાગઆદિમાં આ ઘટાડો થવાથી–તેનો ક્ષય થવાથી સદાસુખમય મોક્ષ પ્રાપ્ત થાય છે. u૮૭પા उपसंहारमाह - હવે ઉપસંહાર કરતાં કહે છે
ता इय सुहबज्झगतो संविग्गस्स जयणापवत्तस्स ।
जिणभवणकायघाते परिणामो होइ जीवस्स ॥८७६॥ .. (तस्मादेवं शुभबाह्यगतः संविग्नस्य यतनाप्रवृत्तस्य । जिनभवनकायघाते परिणामो भवति जीवस्य ।) 'ता' तस्मादितिः-एवं प्रदर्शितेन प्रकारेण जीवस्य शारीरमानसानेकदुःखोपनिपातसहनेन संविग्नस्य-संसारविमुखया प्रज्ञया मोक्षमभिलाषुकस्य यतनया-जलदलविशुद्धभूमिग्रहणादिरूपया प्रवृत्तस्य जिनभवनकायघाते-जिनभवनकरणविषयपृथिव्यादिषड्जीवनिकायवधे परिणामो भवति शुभबाह्यगत:- शुभबाह्यालम्बन इति ॥८७६॥
ગાથાર્થ:- આવી પડતા અનેક શારીરિક અને માનસિક દુઃખોને સહન કરવાથી–સંસારથી વિમુખ એવી પ્રજ્ઞાથી મોક્ષની અભિલાષાવાળો-સંવિગ્ન જીવ જિનાયતન બનાવતી વખતે જયણા રાખે છે. અર્થાત પાણી, લાકડા, શુદ્ધભૂમિનું ગ્રહણવખતે અલ્પહિંસાનો ખ્યાલ રાખી જિનાયતન બનાવવા પ્રવૃત્ત થાય છે. તેથી જિનાયતન સંબંધી પૃથ્વીવગેરે છકાયજીવના વધવખતે પણ તેનો પરિણામ ઉપરોક્ત પ્રમાણે શુભ બાહ્યઆલંબનવાળો છે. u૮૭૬ શાબ્દિક સાધર્મ વ્યર્થ सांप्रतं स्वपक्षसाधनाय जिनभवनमित्थमापन्निस्तरणगुणं दृष्टान्तीकुर्वन्तं परं शिक्षयन्नाह - હવે પોતાના પક્ષને સિદ્ધ કરવા આપત્તિનિસ્તારણગણવાળાજિનમંદિરને આમ દષ્ટાન્નતરીકે સ્થાપતા પૂર્વપક્ષને શિક્ષણ આપતા मायार्य१२ छ→
न य सोऊण पयत्थं जं किंचि जहाकहंचिसाधम्मा ।
चासप्पंचाससमा अवरम्मि पगप्पणा जुत्ता ॥८७७॥ (न च श्रुत्वा पदार्थं यं कञ्चिद् यथाकथञ्चित्साधात् । चासपंचाससमाऽपरस्मिन् प्रकल्पना युक्ता ॥ न च श्रुत्वा यं कञ्चित्पदार्थं जिनभवनकरणविषयपृथिव्यादिकायघातादिलक्षणं यथाकथंचित्साधयात्हिंसामात्रत्वादिसाधाद परस्मिन्-वेदवधादौ कल्पना-निर्दोषत्वादिकल्पना युक्ता । किंवन्न युक्तेत्यत आह'चासप्पंचाससमा' यथा ‘पंचास' इति शब्दं श्रुत्वा चासशब्दे चासशब्दसाधात् पंचासशब्दार्थकल्पनाऽयुक्ता तद्वदियमपि, शुभाशुभबाह्यालम्बनतयाऽत्यन्तं वैलक्ष्येण अनन्तरोक्तकल्पनया सह अस्याः समानत्वाभावात् ॥८७७॥
ગાથાર્થ:-વળી, જિનભવન બનાવવા સંબંધી પૃથ્વી વગેરે જીવોની હિંસા આદિરૂપ જે-તે પદાર્થને સાંભળી હિંસામાત્ર આદિપ જે કાંક સાધર્મ દેખાય તે પકડીને વેદવિહિતહિંસામાં પણ નિર્દોષતાની કલ્પના કરવી યોગ્ય નથી. કોની જેમ યોગ્ય નથી? તે શ્રેષ્ટાન્તથી બતાવે છે. “ચાસ (પંખીવિશેષસૂચક?) શબ્દ સાર્થક છે. હવે કોઈ આદમી પંચાસ' શબ્દ સાંભળી તેમાં ચાસશબ્દગત “ચાસ"પદનું શાબ્દિકસાધર્મ જોઈ ‘પંચાસ શબ્દના અર્થની કલ્પના કરવા બેસી જાય કે “ચાસશબ્દ પંખીકે વસ્તુવિશે ?) વાચક છે માટે પંચાસશબ્દ પણ બનતત્સ દેશવસ્તુનો અભિધાયક હશે.) તો તે યોગ્ય નથી. તેમ વેદવિહિનહિંસામાં પણ
+++++++
++++++++
afe-MIN 2 - 150 * * * * * * *