________________
પણ અશુભયોગમાં વર્તતો હોય ત્યારેજ. અનુત્તર-સર્વાર્થસિદ્ધ વિગેરેનું આયુષ્યતો તે જ બાંધે જે પ્રમાદી હોયછતાંય તેની અન્તરંગ દ્રષ્ટિ તો અપ્રમત્ત ભાવ તરફ જ હોય. કારણ કે અનુત્તરની પાછળ એકાવતારી પણું બેઠું છે. જો કે છઠ્ઠાવાળા બધાજ કાંઈ અનુત્તરનું જ આયુષ્ય બાંધે એમ, ન સમજવું અબદ્ધાયુષ્ક ક્ષાયિક સચ્ચ વાળો અને અત્યંત નિર્મળ વિશુદ્ધિ યુક્ત યોપશમ વાળોજ અનુત્તરનું આયુષ્ય બાંધે બીજા નહિં. સંજવલન કષાયોની આધીનતાજ એટલેજ છäગુણ. ૭માંથી સંજવલન ની આધીનતાજ એટલેજ છઠુગુણ. ૭માંથી સંજવલન ની આધીનતા દૂર થઈ જાય છે. સંજવલનનો ઉદયતો બન્ને ને ૭મા માં પણ છે તો પણ સામામાં આધીનતા અત્યંત અલ્પજ છે. સંજ્વલન કષાયો દેશઘાતી જ છે. જે ક્ષયોપશમ ભાવનો ગુણ હોય તે અવશ્ય ઉદયાનું વિદ્ધજ હોય જેટલો ઈન્દ્રિયોનો સંયમ તેટલી ચિત્તવૃત્તિની સ્થિરતા વૃત્તિનિરોધ ચિત્તવૃત્તિની સ્થિરતા નિરાલંબન ધાન માટે જ સૌ પ્રથમ જરૂર છે. આલંબન સામે હોવા છતાં પણ વૃત્તિ નિરોધ નથી થતો. સ્વાધ્યાય અને પ્રભુપ્રતિમા એ પ્રશસ્ત આલંબન છે. સ્વાધ્યાય કરતી વખતે અર્થના ચિંતન વખતે, તન્મયતા વર્તતી હોય છે. એવી જ રીતે પ્રભુ ભક્તિમાં પણ કોઈવાર તન્મયતા આવી જાય છે. નિરાલંબન ધ્યાનમાં એકાન્ત સ્થાન, ઈન્દ્રિયવિજય, ચિત્તવૃત્તિનિરોધ, પછી વાયુને કાબૂમાં લેવાનો અભ્યાસ એટલે પ્રાણાયામનો અભ્યાસી હોવો જોઈએ, વૈર્ય અને ઉપસર્ગ સહન કરવાની શક્તિ અને નિર્ભયપણું વર્તતું હોવું જોઈએ. અંતરમાં શ્રદ્ધા પેદા થવી જોઈએ કે, ધર્મ અંદર આત્મામાં છે. પછી બહાર ગમે તે કારણ આવે તો શી ચિંતા છે. પ્રાણાંત કષ્ટ આવે અને કદાચ પ્રાણ ચાલ્યા જાય તો પણ ભાવ પ્રાણ સાથે લઈને જાય છે. ૧૦ પ્રાણની પ્રાપ્તિએ પુણ્ય છે. જ્યારે ૧૦સાથે ધર્મ ૧૧મોપ્રાણ ભળે ત્યારે પુણ્યાનું બંધિ પુણ્ય બંધાય. આત્મા આત્મગુણો માંજ રમણતા કરે તે આવ્યાત્મ. વર્તમાન સમયમાં રાગાદિકના સાધનો વધ્યા, અને શાસ્ત્રોનું વાંચન છતાંય
८७
