________________
એક ગોળો એવા અસંખ્ય ગોળાઓ છે. સુક્ષ્મ અને બાદર બન્ને નિગોદના જીવોનું વન્ય ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્ય એક અન્તર્મુહૂર્તનું હોય. અનાદિ નિગોદીયા જીવો સ્વાયમાં અનંતિઉત્સર્પિણી પર્યન્ત જન્મ ને મરે છે જ્યારે જે જીવ એક વાર પણ વ્યવહારીયો બની ફરી સૂક્ષ્મ નિગોદમાં જાય તો તે અસંખ્ય ઉત્સર્પિણી અવસર્પિણી સુધી જ સ્વકામમાં જન્મ અને મરે. સૂક્ષ્મ ને બાદરનો ભેદ જેમાં નથી તે સાધારણ નિગોદીયા જીવો કહેવાય. આપણે અને સર્વ જીવો અનંતિ વાર નિગોદમાં જઈ આવ્યા છીએ.
સંસારમાંથી કર્મનો ક્ષય કરી જેટલા મોક્ષમાં જાય તેટલા જ જીવો અવ્યવહાર રાશિમાંથી વ્યવહાર રાશિમાં આવે. આવો શાશ્વત નિયમ છે.
અહિં અવ્યવહાર રાશિવાળા જીવોને અનાદિકાળથી અવ્યક્ત મિથ્યાત્વ છે. છતાંય તેમને ગુણસ્થાનકમાં ગણ્યા નથી. ચૌદ ગુણ સ્થાનકની ગણત્રીમાં તો વ્યક્ત મિથ્યાત્વ વાળાનો જ સમાવેશ કર્યો છે. અવ્યવહાર રાશિવાળાની ગણના ગુણસ્થાનકમાં કરી નથી.
પ્રશ્ન - તો પછી ચોથા કર્મગ્રંથની ગાથામાં તે સવજિઅટ્ટાણ મિચ્છે છે માં સર્વ જીવ સ્થાનકોની પ્રથમ મિથ્યાદ્રષ્ટિ ગુણ સ્થાનમાં ગણત્રી કરી છે તેનું શું ? ઉત્તર - જીવસ્થાનકો ચૌદ છે. ૧ સુક્ષ્મને ૨ બાદર એકેન્દ્રિય. બે-ત્રણ-ચાર ઇન્દ્રિયોવાળા, અને અસંજ્ઞિપંચેન્દ્રિયને સંક્ષિપંચેન્દ્રિય. આ સાતેય પર્યાપ્તા અને અપર્યાપા કુલ ૧૪ ભેદ જીવસ્થાનકને મિથ્યાત્વે મૂક્યા હોય તો અવ્યક્ત તેમાં આવી જાય. પરંતુ અહિં બે મત છે. ૧) ગુણસ્થાનકમારોહના કર્તા અને વ્યાખ્યાકારે અવ્યવહાર રાશિવાળાની ગુણસ્થાનમાં ગણત્રી કરી નથી. ૨) શ્રી સાગરજી મ. સુક્ષ્મ નિગોદના જીવોને ફક્ત સ્પર્શેન્દ્રિય છે. અને તેમને અવ્યક્ત પણ સ્પર્શનો ગુણ છે. તેથી તેને પણ પ્રથમ ગુણસ્થાનકમાં ગણ્યા છે --
