________________
શરીરનું નામ છે. એવા નિગોદરુપ એક જ શરીરમાં અનંતાનંત જીવો એક સાથે રહે છે. તેમને પોતાનું શરીર પણ સ્વતંત્ર નથી તેથી શ્વાસોશ્વાસ, આહાર, ચ્યવન, બધાનું એક સાથે જ થાય છે. નિરોગી મનુષ્યના એક શ્વાસોત્શાસમાં નિગોદના જીવોના ૧૭।। ભવ થાય છે.એટલી વાર જન્મે ને મરે છે. નિગોદમાંના અનંતાનંત જીવો અનંત કાળ સુધી હજુ તેમાંને તેમાં જ નિગોદમાં જ પ્રાયઃ જન્મ મરણ કરતાં રહેશે. અનંતા જીવો જેમાં છે એવી એક નિગોદ જેને પ્રતિનિયત નિગોદ કહેવાય. તે નિગોદ જે અને જેટલા આકાશ પ્રદેશની અવગાહના કરે તે અને તેટલા જ આકાશ પ્રદેશમાં બીજી અસંખ્ય નિગોદોરહેલી છે. છતાંય અતિસૂક્ષ્મ હોવાથી તેની જાડાઇ લંબાઇ કે પહોળાઇ જરાપણન વધે.
(જેમ પારો સોનાને ગળી જાય છતાંય પારાના વજન માં કે રંગ માં બિલકુલ ફેર ન પડે.)
પ્રતિનિયત નિગોદની ઊપર જ રહેલી અસંખ્ય નિગોદ સમવગાહી નિગોદ કહેવાય. ત્યારપછી પ્રતિનિયત નિગોદથી એક આકાશ પ્રદેશને છોડીને રહેલી બીજી અસંખ્ય નિગોદો છે તેને વિષમાવગાહી નિગોદ કહેવાય. એજ પ્રમાણે બે-ત્રણ -ચાર-પાંચ-છ એમ એકેક આકાશ પ્રદેશ ને છોડી યાવત્ પ્રતિનિયતના છેલ્લા આકાશ પ્રદેશસુધી વિષમાવગાહી નિગોદ રહેલી છે. અને તે ચારેય દિશા વિદિશા ઊર્ધ્વ ને અધો એમ ૧૦સેય દિશાએ પ્રતિનિયતથી, વિષમાવાહી નિગોદો રહેલી છે. આમ પ્રતિનિયતથી સમાવગાહી અને વિષમગાહી નિગોદોનો એક ગોળો અર્થાત્ દશેય, દિશાએ ગોળાકારે ગોઠવાયેલી અસંખ્યાતિ નિગોદોનો એક ગોળો ગણાય. તે ગોળાથી એક આકાશ પ્રદેશને સ્પર્શિ બીજો ગોળો એમ અસંખ્ય ગોળાઓ છે. અતિ સૂક્ષ્મતમ વાલાગ્ર જેટલા પ્રદેશમાં અસંખ્યાતિ નિગોદ રહેલી છે.
गोलाय असंखिज्जा असंखनिगोयओहवइ गोलो । इक्विकंमिनिगोए अनंतजीवामुणेयव्वा ।।
શ્લોકનો અર્થ : દશેય દિશામાં ગોળાકારે ગોઠવાયેલી અસંખ્ય નિગોદોનો ગોળો કહેવાય. અનંતાનંત જીવોની એક નિગોદ, અસંખ્યાતિ નિગોદનો
૧૨
