________________
આનંદઘન પદ
-
૬૦
માંગતો રઝળે છે. આયુષ્યરૂપી ચપ્પણિયામાં ઊંચી નીચી ગતિઓમાં ભટકતા તેને વિષયસુખની ભીખ માંગતા શરમ આવતી નથી. વિષયસુખ માટે તે લોકોની આગળ દીન બને છે, કાકલૂદી કરે છે, આજીજી કરે છે, સારુ વચન બોલે છે તેને કારણે શુદ્ધ ચેતનાને દબાઈને અંદરમાં રહેવુ પડે છે. તેને પોતાના સ્વામીનો વિયોગ નિરંતર રહ્યા કરે છે. તેની વેદના અસહ્ય અને અકથ્ય બને છે. કાળનો પરિપાક થતા, ભવિતવ્યતા સાનુકૂળ થતાં ચેતનને પોતાનું સ્વરૂપ સમજાય છે, અનાદિકાળની પોતાની અવળી ચાલ પ્રત્યે જુગુપ્સા જાગે છે, પોતાની ભૂલ સમજાય છે અને તે ત્યાંથી પાછો ફરે છે. હવે સ્વ ઘર તરફનો તેનો પુરુષાર્થ વધતો જાય છે અને તે જ્યારે પરાકાષ્ઠાએ પહોંચે છે ત્યારે ચેતન પોતાના ઘરમાં આવીને રહે છે, જ્યાં ચેતન-ચેતનાનુ મિલન થાય છે. પોતાના સ્વામી લાંબા ગાળા પછી પણ પાછા ફર્યા, પોતાના ઘરે આવ્યા તેનો ચેતનાને આનંદ છે.
૫૭
પ્રાણી પોતાના આરાધ્યદેવને શોધવા મેળવવા મંદિરમાં જાય છે, તીર્થોમાં ફરે છે પણ તેને ખબર નથી કે તારા આરાધ્યદેવ તારી ભીતર છે. તેને શોધવા તારે ક્યાંય બીજે ભટકવાની જરૂર નથી, ક્યાંય કોઈની આગળ દીન બનવાની જરૂર નથી. તારા પ્રભુ તારાથી દૂર નથી, તારી અત્યંત નજીક છે, તેને માટે તારે તારામાં પ્રભુતા પ્રગટાવવાની જરૂર છે. પ્રભુતા પ્રગટાવ્યા વિના પ્રભુ - પ્રભુરૂપે કોઈને મળતા નથી.
·
દોડત દોડત દોડત દોડિયો...
અહો ! અહો ! હું મુજને કહું, નમો મુજ નમો મુજ રે..... નિજ સરૂપ નિશ્ચય નય નિરખું, શુદ્ધ પરમપદ મેરો
હું હી અકલ અનાદિ સિદ્ધ હૂં, અજરન અમર અનૈરો... બંધ મોખ નહિ હમરે કબહી, નહિ ઉપપાત વિનાસ શુદ્ધ સરૂપી હમ સબકાલે, ગ્યાનસાર પદ વાસ.
ઉપર કહેલી વાત જેને સમજાઈ જાય છે તેને પછી જ્યાં ત્યાં ભટકવાનું રહેતું નથી. ગમે ત્યાં શિર પટકવાનું હોતું નથી. યોગ સિંહાસન પર ચેતનરાજ બેઠા હોય, ભીતર અજપા જાપ અવિરત ચાલતો હોય, ધ્યેય સાથે અભેદતા જામતી હોય ત્યાં પછી દેવને શોધવા બીજે જવું પડતુ નથી.
અહંનું ખાલી થઈ જવાપણું છે તેજ શૂન્યતા છે કે જે અવસ્થામાં માત્ર ચેતનનું અસ્તિત્વ છે