Page Text
________________
આનંઘન પદ
-
૫૪
૨૫
થોડા પ્રમાણમાં હતો અને તેથી સત્તાગત કર્મોની મૂડી પણ અલ્પજ હતી તે મૂડીને આધારે જીવે વ્યાપાર કરતા અનંતગુણા કર્મો વધારી દીધા. જીવને અનાદિકાળથી આત્માના વિષયમાં અજ્ઞાન વર્તતુ હોવાથી તે દેહનેજ આત્મા માનીને જીવે છે. દેહ તે હું !’ ‘દેહના સગા તે મારા સગા !’ દેહ સુખી તો હું સુખી !' દેહ નિરોગી તો હું નિરોગી !' આવી અવળી સમજથી જીવીને પ્રત્યેક ભવે ભવે તે કર્મનું દેવું વધારતોજ જાય છે. અવ્યવહાર રાશિમાં જેટલા કર્મોનું દેવું હતુ તે પણ ચૂકવવાની તાકાત જીવમાં નથી તો પછી આ વ્યાજરૂપે આત્મા પર ચડેલા અનંતગુણા કર્મો તો જીવ કેવી રીતે ચૂકવી શકે ?
તલપદ પૂંજી મેં આપી સઘળી રે, તોયે વ્યાજ પુરૂં નવિ થાય...૧
દરેક ભવે તે કર્મોનું દેવું ચૂકવવા મારી પાસે જે સઘળી મૂળ મૂડી હતી તે મેં આપી દીધી અર્થાત્ તે તે ભવમાં મળેલ મન, વચન, કાયાનો યોગ તે મારી મૂડી હતી તેના દ્વારા તે તે ભવમાં ઉદયમાં આવતા કર્મોને ખપાવવા મેં પ્રયત્ન કર્યો. મારી સઘળી શક્તિ કર્મોને ખપાવવા જોડી દીધી તો પણ મેં જેટલા કર્મો ખપાવ્યા તે એટલા હતા કે પૂરુ વ્યાજ પણ હું ચૂકવી શકયો ન હતો.
વ્યાપાર ભાગો જલવટ થલવટે રે, ધીરે નહિ નિસાની માય, વ્યાજ છોડાવી કોઈ ખંધા પરઠવે રે, તો મૂલ આપુ સમખાય... ૨.
લાભ અને નુકસાન, નફો કે તોટો આનો વેપાર વિશેષે કરીને દરિયાઈ (જલ) માર્ગે અને જમીન (સ્થલ) માર્ગે થાય છે. દેવગતિમાં જીવો સુખમાં જીવન વિતાવે છે અને નરકગતિમાં જીવો દુ:ખમાં જીવન વિતાવે છે. આ બે યોનિઓ સુખ અને દુઃખ ભોગવવાની યોનિઓ છે એટલે અહિંયા વિશેષરૂપે નવા કર્મો ઉપાર્જન થતા નથી. બુદ્ધિના દુરુપયોગથી આત્મા વિશેષ રૂપે નવા અશુભ કર્મો બાંધે છે તે જ રીતે બુદ્ધિના સદુપયોગથી આત્મા વિશેષ રૂપે કર્મોને ખપાવે છે. દેવયોનિમાં સુખમાં લીનતા હોવાથી તેમજ નરકયોનિમાં દુ:ખમાંજ વ્યગ્રતા હોવાથી બુદ્ધિનો વિશેષ ઉપયોગ ત્યાં થઈ શકતો નથી એટલે જીવને બુદ્ધિપૂર્વકના કાર્યો તો તિર્યંચ અને મનુષ્યગતિમાંજ શકય બને છે. આ બંને
વૈરાગ્ય એટલે વીતરાગતાના અંશનું પ્રગટીકરણ અથવા રાગ પ્રત્યેનો વૈરભાવ.
| SR No. | 006025 |
| Book Title | Parampaddai Anandghan Padreh Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Suryavadan T Zaveri |
| Publisher | Shreyaskar Andheri Gujarati Jain |
| Publication Year | |
| Total Pages | 442 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |