________________
આનંદઘન પદ - પર
બહાર, આંખે પાટા બાંધેલા ઘાણીના બળદિયાની જેમ ગોળ ગોળ ફરતો હતો, જેમાં ગતિ હતી પણ ગંતવ્યસ્થાન ભણી લઈ જતી પ્રગતિ નહોતી. તેથી મારે રાજની મર્યાદામાં રાજશાસનથી શાસિત થઈને અને સમાજની મર્યાદામાં સમાજના નીતિ નિયમોથી શાસિત થઈને સામાજિક પ્રાણી બની રહેવું પડતું હતું. હવે તો હું ઘર્મશાસનથી શાસિત થઈને તેથી ઉપર ઉઠી આત્માના સ્વરૂપથી શાસિત થઈ સ્વરૂપની મર્યાદામાં એટલે સ્વમાં સ્થિત સ્વસ્થ રહેવાપૂર્વક પરથી હું પર થયો છું અને સ્વમાં જ વસું છું, તે જ મારું આનંદઘનરૂપ સ્વ સ્વરૂપ એ મારી લાજ છે, જે એવું અરૂપી, અનામી, સ્વરૂપ છે કે જેને ઢાંકવાને કોઈ વસ્ત્રની જરૂર નથી અને જેના અસ્તિત્વને જણાવવા નામોની તકતીની જરૂર નથી.
આભ આનંદઘન ગાભ આનંદઘન :
નાભ આનંદઘન લાભ આનંદઘન. મેરે...૩. મારા આભ એટલે આકાશ કહેતાં ચિદાકાશ એવાં મસ્તિષ્કમાં - બ્રહ્મરંધમાં અને ગાભ કહેતાં ગર્ભમાં - ગુહિત ભાગ - ગભારામાં એટલે કે અંતરતમના. પેટાળમાં કણીયેકણિયામાં અર્થાત્ સર્વ આત્મપ્રદેશે આપ વ્યાપીને રહેલાં છો. મારા નાભિપ્રદેશે આઠ રૂચકપ્રદેશરૂપ શુદ્ધ ચેતનારૂપે આજે પણ આપ મારી સાથેને સાથે મારામાં જ વસેલાં છો, પણ હું મૂઢ અજ્ઞાની તેનાથી અજાણ છું કેમકે સ્વને ભૂલીને, સ્વને છોડીને બાહ્ય પરમાં હું ભટક ભટક કરું છું. એવાં નાભ એટલે નાભિ અને સત્તાગત - ગર્ભિતપણે રહેલ એવાં ગાભ સ્થિત આનંદઘન સ્વરૂપ શુદ્ધાત્માને જે ભાવશે - ભજશે - તેનું ધ્યાન ધરશે - તેમાં જ કરશે તે એ નાભિસ્થિત આઠ રૂચ પ્રદેશ વાસિત શુદ્ધ ચેતનાની વ્યાતિ કરી, ચેતનાનો ઘાત કરનારા - ચેતનાને ઢાંકનારા ઘાતિકર્મોનો ઘાત કરી, આભ એટલે આકાશ જેટલી વ્યાપક બનાવશે અને શુદ્ધ, સંપૂર્ણ, સર્વોચ્ચ, સ્વાધીન, શાશ્વત આનંદનો લાભ પામશે.
આમ મારો આનંદઘન સ્વરૂપી શુદ્ધ ચેતન્યાત્મા, મારામાં જ - મારા જ પેટાળમાં - મારા જ ગર્ભમાં રહેલો છે અને જે એના કેવળજ્ઞાનસ્વરૂપથી
શાંત-સમતા-સમાધિની ઉપેક્ષા કરીને કદીય ધર્મ ન પામી શકાય.
