Page Text
________________
૩૦૪
આનંદઘન પદ - ૯૯
શુદ્ધ સ્વરૂપ ગુમાવીને બેઠો છે. પ્રકૃતિનું તંત્ર તેને વળગેલુ છે. પ્રકૃતિના તે તંત્રમાં કેટલીક પ્રકૃતિ પુરુષના જેવી દેખાય છે અને કેટલીક પ્રકૃતિ નારી સ્વભાવ રૂપે કામ કરતી દેખાય છે. છ ગાથાના બનાવેલા આ પદમાં પહેલી ચાર ગાથામાં ચેતન એવા આત્માને જે કષાયની પ્રકૃતિ વળગેલી છે તે ક્રોધ, માન, માયા, લોભમાં પુરુષ સ્વભાવે કામ કરતી પ્રકૃતિ કઈ છે ? અને તેની સાથે નારી રૂપે રહેલ પ્રકૃતિ કઈ છે ? અને તેઓ બંનેએ મળીને ચેતનના કેવા હાલ અત્યાર સુધી કર્યા છે અને હમણા પણ કરી રહી છે તેનું આબેહુબ ચિત્ર દોરવા દ્વારા છેલ્લી બે ગાથાઓમાં તેનાથી છુટકારાનો ઉપાય અને તેનું ફળ બતાવી આ પદની યોગીરાજે પૂર્ણાહુતિ કરી છે. પદની રચના એટલી બધી ગંભીર છે કે તેનો મર્મ પામવા સાધકે યોગીરાજના એક એક શબ્દ ઉપર ખુબ મંથન કરવુ પડે છે. તેમના અંતરના ઊંડાણમાંથી નીકળેલા શબ્દોનો ભાવ બરાબર પકડાય તો તે આપણા અંતરના ઊંડાણને સ્પર્શે એમ છે. પહેલી ગાથામાં ચેતન એવા આત્માને મોહ અને માયા વળગેલા છે તેમાં મોહને પુરુષ સ્વભાવી બતાવી માયાને નારી સ્વભાવની બતાવી છે અને તે માયાથી ચેતન આત્મા તે તે ભવોમાં ગયો ત્યારે તે કેવો બન્યો તેનું યથાર્થ વર્ણન કરી સંસાર નાટકના . તખ્તા પર ચેતન આત્મા કેવાં કેવાં ખેલ ખેલી રહ્યો છે તેનું સૂચન કર્યું છે.
મોહ અને તેની પત્ની માયા આ સંસાર નાટકના બે પાત્રો છે. તેમાં મોહનો સ્વભાવ જીવન પર વસ્તુ પ્રત્યે મોહિત કરી મૂંઝવવાનો છે, તે આત્મા માટે જેટલો જોખમી છે તેના કરતા અનેક ગુણો જોખમી સ્વભાવ માયાના કપટભાવમાં રહેલો છે. માયા બહારથી દેખાવમાં મીઠી જણાય છે પણ અંતરમાં તે કપટી અને ઝેર જેવી છે. બહારથી સાપ જેવી ઠંડી, લીસી, સુંવાળી છે પણ અંદરમાં ઝેરથી ભરેલી છે. તેનાથી આત્મા પર જે કર્મોનો કાટ ચઢે છે તેને ઊતારતા જીવનો ઘણો દમ નીકળી જાય તેવું છે. ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી મહારાજા માયાના વિષયમાં લખે છે કે દુર્બલ નગ્ન માસોપવાસી પણ જે છે માયા રંગ - તો તે ગર્ભ અનંતા લેશે બોલે બીજુ અંગ.
સુયગડાંગ સૂત્રની સાક્ષી આપીને કહે છે કે ઉત્કટ ચારિત્ર પાળવા છતાં અને ઘોર કષ્ટો વેઠવા છતાં જો અંદરમાં માયાના વળ ચઢેલા છે તો તે અનંતી
ભેદનો ભેદ કરી એનો છેદ કરવાનો છે.
| SR No. | 006025 |
| Book Title | Parampaddai Anandghan Padreh Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Suryavadan T Zaveri |
| Publisher | Shreyaskar Andheri Gujarati Jain |
| Publication Year | |
| Total Pages | 442 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 9 MB |