________________
આનંદઘન પદ
-
૯૪
૨૦૫
જાય છે કે આ સંસારિયામાં મારું કોણ ? જેમની આગળ મન ખોલીને મારી સુખદુ:ખની વાતો કરી શકું. આ સંસારના સંબંધો તો કેવા છે તો કહે છે ‘નાણા વિનાનો નાથીઓ અને નાણે નાથાલાલ જેવા છે' તુલસીદાસ કહે છે
નાથ વિનાનો અનાથ હતો ત્યારે બધા મને તુલસીઓ - ઘાસના નામથી બોલાવતા હતા. હવે જ્ઞાન મેળવ્યું - પ્રભુનો ભક્ત બન્યો ત્યારથી મને લોકો સંત તુલસીદાસ કહેવા લાગ્યા. સંસારીઓનો સ્નેહ આવો સ્વાર્થમય છે એટલા માટે આનંદઘનજીની સમતા પદ-૯૯ માં કહે છે - નહિ જાઉં સાસરીથે, નહિ જાઉં પીયરીએ, પિયુજીકી સેજ બીછાઈ - આનંદઘન કહે સુનો ભાઈ સાધુ તો . જ્યોતિ સે જ્યોત મિલાઈ. સઉરે સુનો ભાઈ, વલોણું વલોવે તો તત્વ અમૃત કોઉ પાઈ.
-
વાત તમારી મનમાં આવે, કોણ આગળ જઈ બોલું ? લલિત ખલિત ખલ જો તે દેખું, આમ માલ ઘન ખોલું...૪.
-
સંસારની માયામાં પાણી વલોવવા જેવુ થાય છે. જિંદગી પુરી થઈ જાય પણ કશું હાથ ન આવે કારણ કે તેમાં સાર જેવું કશુંજ નથી. પાણીમાં સાર જેવું કશું નથી. દૂધ એ તત્ત્વ છે અને સાર તેનામાં રહેલ માખણ છે. સંસારી જીવો માથામય સંબંધોમાં મુંઝાઈ રાગ દ્વેષના વલોણા કરે છે તેનાથી અમૃત સુકાઈ જાય છે અને વિષ હાથમાં આવે છે. સંસારની મોહમાયા એવી તો અતિકઠિનતમ ચીકણી છે કે કપડુ ફાટે પણ ચીકાશ ન છુટે. જેમાં વેશ પલટો કરવાથી કશો સાર હાથ ન આવે પણ ભાવ બદલાય તો કામ થાય. રાગ દ્વેષની ચિકાશથી ધર્મરૂપી બીજ બળી જાય છે પણ અંકુરો ફુટતો નથી.
સાધનાનો માર્ગ સરળ નથી પણ કાંટા-કાંકરા-શૂળ-ઝાડી-ઝાંખરા-પથરા પર્વતો-ખીણોથી ભરેલો અતિ વિષમ આ માર્ગ છે માટે તે માર્ગે નિરાધાર એકલાએ ડગ ભરવાની મુદ્દલ સલાહ નથી. હા, માર્ગ આ જાણવા જેવો જરૂર છે. આ માર્ગની મેળવેલી જાણકારી ભવિષ્યમાં ક્યારે ઉપયોગી થઈ પડે, તે કહેવાય નહિ માટે જોયા કરતાં જાણ્યું ભલું. સાધનાના માર્ગે આગળ વધતાં સાધકને પાર વિનાની મુશ્કેલીઓ આવે છે જેમાં ઘણા ભય સ્થાનો પણ આવે
જીવને મંદિર-ઉપાશ્રય-અનુષ્ઠાન-ધર્મીક્રયાનો ખપ છે પણ આત્માનો ખપ નથી,એ આર્થ નથી !
