________________
૨૫૮
આનંદઘન પદ
·
પ્રભુ દર્શનની તલપ લાગે અને છતાં પ્રભુ ન મળે તો તેથી હિંમત હારવી નહિ. તે જ રીતે સુખના સમયમાં છકી જવું નહિ અને દુ:ખમાં દીન થવું નહિ. સુખ દુ:ખ સદા ટકતા નથી કેમકે તે તો આવનજાવન કરનારા છે એ સમજ હૃદયમાં ધારણ કરવી. માનવી સુખના કાળમાં અહંકારથી એટલો ગર્વિષ્ઠ બની જતો હોય છે કે તાત્ત્વિક દર્શન આડે તેની દૃષ્ટિ કૃષ્ણાદિ લેશ્યામાં કાળી શાહી જેવી થવાથી તેને આખું જગત શ્યામ દેખાય છે પણ સમય રેંટની જેમ ફર્યા કરે છે. જ્યારે સુખનો પારો નીચે ઉતર્યા પછી દુ:ખનો પારો ઉપર આવી સુખને દબાવી દે છે. જ્યારે ચારે તરફ દુ:ખોના કાળા ડિબાંગ વાદળો તેને ઘેરી વળે છે ત્યારે સમજ પડે છે કે દુ:ખ કેટલું કષ્ટદાયક છે. જીવ જ્યારે ચારેકોરથી નિ:સહાય કે હતાશ બને છે ત્યારે કોઈક જાગેલો આત્મા પરમ દયાળુ પરમાત્માને યાદ કરે છે (દરિસન પ્રાણ જીવન મોહે દીજે).
·
૯૨
મંદિરમાં મૂર્તિ રૂપે બીરાજેલા પ્રભુ તારી પોકારને સાંભળે તેમ નથી કારણ જીવ પાકો મતલબી છે. નરસિંહ મેહતાએ કદીયે પણ મનથી ધનદોલત પુત્ર પરિવારની માંગણી કરી નહોતી. જનમોજનમ તારી ભક્તિ મળે એજ માંગ્યું હતુ તો તેના દુ:ખ ભાંગવા પ્રભુને તેમની પાસે દોડીને આવવું પડ્યું હતું. ભગવાનની નામ રૂપ ભક્તિમાં આટલું બધું ખેંચાણ છે માટે સ્થાપના અને દ્રવ્ય નિક્ષેપાની પણ અત્યંત આવશ્યકતા છે. પણ અહીંતો ઉચ્ચ કક્ષાની સાધક દશાની વાત ચર્ચાઈ રહી છે. ભાવભક્તિમાં તેજાબી શક્તિ ભરેલી છે જેનાથી શાસનરક્ષક દેવોને ભક્તને સહાય કરવા દોડીને આવવું પડે છે એવા અનેક દૃષ્ટાંતો શાસ્ત્રોમાં જોવા મળે છે.
મહાત્મા આનંદઘનજીની સમતાને પોતાના માથે નાથ વિનાનું જીવન જીવવું એ બેહદ આકરૂં ભાસવાથી તેણીએ પોતાના ભગવાન આત્માને સ્વામીભાવથી આ પદમાં પોકાર્યા છે કે હે મારા પ્રાણોના આધાર પ્રભુ ! મારી દશાને ટકાવવા - તેમાં પ્રાણ પૂરવા આપના દર્શન પ્રત્યક્ષ રૂપે ઝંખી રહ્યો છું. હે નાથ ! આપ દેહ દેવળમાં નિકટ રહેલા હોવા છતાં મને દર્શન કેમ આપતા નથી ? નરસિંહ મેહતા લખે છે
પરિણામ નહિ પણ પરિણામી જણાવો જોઈએ.