________________
આનંદઘન પદ - ૨
૨પ૭
વળતી નથી ! ઝૂરી ઝૂરીને મારું શરીર ક્ષીણ થતું જાય છે ! આપની યાદમાં શરીરના ગાત્રો થીજી જાય છે અને શરીર જાણે કે હમણા તૂટી પડશે હમણા તૂટી પડશે એવી હાલતમાં મારા પ્રાણ અટકી અટકીને ગતિ કરી રહ્યા છે !
જ્યારે પ્રભુ દર્શનની તલપ વધે છે ત્યારે આત્મા અતિ નમ્ર બની પ્રભુમાં રહેલી પ્રકાશક શક્તિના દર્શનની કાકલુદી (માંગણી) પ્રભુ પાસે કરે છે. પ્રભુને પામવાની રીત અકળ અને અગમ છે જે જીવને સૂઝ પડવા દે તેમ નથી. પ્રભુ દર્શનનો વિરહ સાધકને રાત્રિમાં નિદ્રા દરમ્યાન બેચેન અને ભયભીત કરી મૂકે છે. સ્વપ્નમાં ભયંકર દશ્યો દેખાય છે. સ્વપ્નાને મિથ્યા ગણી કાઢી નાખશો નહિ. સ્વપ્ના બની ગયેલી બાબતોજ બતાવે એવું નથી. તે બનનારા ભાવોને પણ બતાવે છે. કેટલીક વખત સ્પષ્ટ રીતે પણ બતાવે છે. સ્વપ્ન માત્ર સંસ્કારોનું પરિણામ છે એમ નથી. સ્વપ્ન એ સંસ્કારોનો વર્તમાન ઉદય છે. દિવસ દરમ્યાન આપણા મન-બુદ્ધિ-ચિત્ત-અહંકાર-પ્રાણ પ્રવૃત્તિના વિષયમાં સતત રમમાણ હોય છે એટલે ચિત્તના સંસ્કારોને ઊઠવા માટે નિરાંતનો સમય મળતો નથી. રાત્રે મન-બુદ્ધિ-પ્રાણ-ચિત્ત-અહંકાર ઉંઘતા નથી પણ માત્ર શરીર ઉંધે છે. ત્યારે પ્રાણ શક્તિને લીધે સ્વપ્ન જાગ્રત થાય છે, મતલબ સંસ્કાર જાગ્રત થાય છે.
સાધકને સાધનામાં દિશા સૂઝતી ન હોય - શું કરવું એની મથામણ ચાલતી હોય અથવા આગળ કેમ વધવું એ સુઝતું ન હોય ત્યારે કઈ પદ્ધતિ સ્વીકારવી એ બધું સ્વપ્ન દ્વારા સાધક શીખતો હોય છે. આપણી જાતને ઓળખવા માટે પણ સ્વપ્ન કામ લાગે છે. રાગ-દ્વેષ-કામ-ક્રોધની જુની ગાંઠો પડેલી છે તે કેવા કેવા કામો કરે છે એની ઝલક સ્વપ્ન દ્વારા મળે છે. એના પરથી આપણે સુધરવાનું કરીએ તો ઘણો લાભ થાય. જેને આનંદદાયક સ્વપ્નો આવે છે તેનો આખો દિવસ આનંદમાં જાય છે. તેમ દુ:ખના પણ સ્વપ્નો આવે છે કારણ સમજદાર માનવી તેથી ચેતી શકે. ભાવિમાં કાંઈ અનિષ્ટ બનવાન હોય તેની આગાહી આગળથી મળવાથી જીવને ચેતવુ હોય તો ચેતી શકાય છે. અને બચી શકાય છે. coming events cast it's shadow. ભાવિ ઘટનાનો અણસાર આવતો હોય છે.
ઉપયોગનું વિષયકારે પરિણમન તે જ વિકલ્પ છે.