________________
આનંદઘન પદ - ૮૦
૧૭૩
પદ - ૮0
વેતન III
(રાગ – સારંગ) चेतन ! शुद्धातमकुं ध्यावो, परपरचे धामधूम सदाइ ॥ निज परचे सुख पावो ॥ निज घरमें प्रभुता हे तेरी, परसंग नीच कहायो । प्रत्यक्ष रीत लखी तुम ऐसी, गहिये आप स्वभावो ॥ यावत् तृष्णा मोह के तुमको, तावत् मिथ्याभावो ॥ स्वसंवेद ज्ञान लहि करवो, छंडो भ्रमक विभावो | समता चेतनपतिकुं इणविध, कहे निज घरमें आवो ॥ आतम उछ सुधारस पीये, सुख आनन्दघन पावो ॥
વેતન.
શા
વેતન. રૂપા
ચેતન. [૪ના
આનંદઘનજીના પદોમાં સ્વ અને પરની ઓળખ કરાવવા પૂર્વક સ્વનો સ્વીકાર અને પરના ત્યાગનો ઉપદેશ જુદા જુદા દૃષ્ટિબિંદુઓથી કરાવવામાં આવ્યો છે. આ રીતે કરવાથી આત્મસ્વરૂપનો દઢ નિશ્ચય થાય છે અને તેથી તેની પ્રાપ્તિમાં જીવ સતત ઉદ્યમશીલ બને છે. પાંચે ઈન્દ્રિયના વિષયોનો મોહ જીવને એટલો બધો લાગેલો છે કે તે વાતવાતમાં પરભાવમાં સરકી જાય છે, તેમાં ઓતપ્રોત થઈ જાય છે અને તે પોતાનો સ્વભાવ હોય તેવું તેને લાગે છે. સંસાર એ લપસણી જગ્યા છે, ઊંચે ચઢેલા પણ અનેક આત્માઓ નીચે પટકાયા છે તો પછી જે ઉપર ચડચા જ નથી તેની શું વાત કરવી ? એટલે વારંવાર આત્મસ્વરૂપ જીવને યાદ કરાવવું જરૂરી બની જાય છે. '
જીવ જો સમ્યગુ પુરુષાર્થ કરે તો આજ જન્મમાં અમૃતરસનું પાન કરી શકાય તેમ છે. આનંદની છોળો ઉછાળી શકાય તેમ છે અને મનુષ્યભવને સફળ કરી શકાય છે. જીવ પોતાના સ્વરૂપનો સંગી બને અને પરભાવનો ત્યાગ કરે તેની વિચારણા આ પદમાં કરવામાં આવી છે.
વિવેક એ દર્શનનો વિષય છે જ્યારે આચરણ એ ચારિત્રનો વિષય છે.
