________________
૧૨
આનંદઘન પદ - ૭૯
-
ઉપાસના કરવા દ્વારા સંસાર સાગર તરી જવાનો છે. ભાગ્યલક્ષ્મી ભાગ્યાનુસારીની એટલે કે પુયાનુસારીની છે માટે ભાગ્યલક્ષ્મીના પ્રતાપે જે કાંઈ સાધન, સંપત્તિ, શકિત મળ્યાં છે તેનાથી પુણયશાળી એવાં જીવે ભાગ્યશાળી બનવું જોઈએ એટલે કે પુણ્યનો ભોગવટો કરી પુણ્યશાળીએ પુણ્યની મૂડી ખર્ચી નહિ નાંખતા એ પુણ્યનું વિતરણ કરવા દ્વારા પુણ્યશાળીએ ભાગ્યશાળી બનવું જોઈએ અર્થાત્ ભાવિ ઉજ્જવલ બનાવવું જોઈએ. જેથી ભવોભવા પુણ્યશાળી બન્યો રહે, ભાગ્યશાળી થતો રહે અને અંતે ભાગ્યલક્ષ્મીના બળે કેવલ્યલક્ષ્મી પ્રાપ્ત કરી પુણ્ય અને પુણ્યવિતરણાદિથી પર થઈ જાય. આ શકય ત્યારે જ બને કે જયારે જીવ બુદ્ધિનો વધારો કરવા કરતાં બુદ્ધિનો સુધારો કરવા માટે એટલે કે સદ્ગદ્ધિ માટે વધુ અને વધુ પ્રયત્નશીલ થાય, કે જે મોહનીયકર્મના ક્ષયોપશમ કે ક્ષયથી સમ્યગ્દર્શનની પ્રાપ્તિથી અજ્ઞાન-અવિદ્યાને સમ્યજ્ઞાન/વિદ્યા બનાવવાની પ્રક્રિયા છે.
એક દેવી પુરાણના જાણકારનું એવું કહેવું થાય છે કે ધનલક્ષ્મીનું વાહન ઉલ્લુ છે તેથી તેનું વિહરણ રાત્રિના સમયમાં થતું હોઈ, લક્ષ્મીપૂજન અને લક્ષ્મીનું સ્વાગત રાત્રિ દરમ્યાન થતું હોય છે. જ્યારે શ્રીદેવી - કેવલ્યલક્ષ્મી - જ્ઞાનલક્ષ્મીનું વાહન કમલ છે જે નિર્મળતા અને નિર્લેપતાનું સૂચક છે. ઉલ્લુના વાહન ઉપર આવનાર લક્ષ્મી આવતા અને જતાં ઉભયકાળે લાત માનરાર દોલતા હોવાથી એ જીવને ઉલ્લુ-મૂર્ખ બનાવે છે.
બધી લક્ષ્મીના મૂળમાં ભાગ્યલક્ષ્મી છે. અને ભાગ્યલક્ષ્મીના મૂળમાં શુભભાવ - શુભકાર્ય છે. ભાગ્યલક્ષ્મીના પગલે પગલે ભાગ્યાનુસારે ધનલક્ષ્મી અને ગૃહલક્ષ્મીની પ્રાપ્તિ છે. ભાગ્યલક્ષ્મીના પ્રતાપે જ કૈવલ્યલક્ષ્મીની પ્રાપ્તિને પ્રાયોગ્ય પુરુષાર્થ માટેના સાનુકુળ દેશ-કાળ સંયોગો મળે છે.
ઉદાસીનભાવ આવે ત્યારે જ આત્મા ઉપશમભાવને સ્પર્શી શકે છે.
