________________
આનંદઘન પદ - ૭૬
પદ - ૭
(રાગ - વસના)
प्यारे प्रानजीवन ए साच जान, उत बरकत नाही तिल समान || प्यारे. ॥१॥ उनसे मांगु दिन नांहि एक, इत पकरि लाल छरि करि विवेक || प्यारे. ॥२॥ उत शठता माया मानडुंब, इत ऋजुता मृदुता मानो कुटुंब. || प्यारे. ॥३॥ उत आस तृष्णा लोभ कोह, इत सांत दांत संतोष सोह ॥ प्यारे. ॥४॥ उत कला कलंकी पाप व्याप, इत खेले आनन्दघनभूप आप. || प्यारे. ॥५॥
પ્યારે પ્રાણ જીવન એ સાચ જાન, ઉત બરકત નાંહિ તિલ સમાન
શુદ્ધ ચેતના - સમતા પોતાના પતિને નમ્રભાવે કહે છે કે હે સ્વામિન્ ! મારે તમારો આધાર છે એ વાતને તમે સાચી જાણો. મારી જીવાદોરી તમે છો. તમારી ઉપરજ મારી સર્વ ગણતરી છે.
એકેન્દ્રિયથી માંડીને પંચેન્દ્રિય સુધીના તમામ જીવોને પોતાનું જીવન પ્રિય હોય છે. પોતાના પ્રાણના નાશને કોઈ ઈચ્છતુ નથી. પોતાની આંગળી કપાય અને જેટલી વેદના થાય તેટલીજ વેદના એકેન્દ્રિય જીવને થાય છે.
સૃષ્ટિની સૌદર્યતા એ પણ ઈન્વરનું સ્વરૂપ છે અને પ્રેમ એ ઈન્વરીય ગુણ છે. કુદરતની સૃષ્ટિમાં પળે પળે વિવિધતા અને નવીનતા જોવા મળે છે. આ એક અજાયબી છે જેથી તે સૃષ્ટિ ઉપર પ્રેમ કરવો આપણને ગમે છે. સીતા સતીએ જંગલમાં લવ અને કુશને જન્મ આપ્યો છે પછીથી સીતાજીના મામા ત્યાં આવે છે અને સીતાજીને પોતાને ત્યાં લઈ જાય છે. લવ કુશ થોડા મોટા થયા પછી ગુરુ પાસે ભણે છે, ત્યાં ગુરુની આજ્ઞાથી જંગલમાં લાકડા લેવા જાય છે ત્યારે સીતાજી તેમને હિતશિક્ષા આપે છે કે સુકાઈ ગયેલા લાકડા વીણવા પણ લીલા લાકડા કાપવા નહિ. તે વનસ્પતિનું છેદન કરી તે જીવોને તમે પીડા પહોંચાડશો નહિ. જેટલો પ્રેમ ઈસ્વર પ્રત્યે રાખવો જરૂરી છે તેટલો જ પ્રેમ ઈશ્વર સર્જિત કુદરતના સૌંદર્ય પ્રત્યે પણ બતાવવો જોઈએ આનુજ નામ ખરી અહિંસા છે, જેનાથી પર્યાવરણ શુદ્ધિ તો સચવાય છે પણ શુદ્ધ અલ્પ દ્રવ્યોનું સેવન પેટને હળવું રાખે, અલ્પ અપેક્ષાઓ મનને પ્રસન્નતાસભર રાખે છે.
