________________
૧૧૬
આનંદઘન પદ - ૬૯
વિરહાનલ જાલા અતિ હિ કઠિન હૈ, મોમેં સહી ન ગઈ આનંદઘન પ્રભુ સઘન ધનધારા, તબ હી દે પથઈ હો...૩.
સમતાને પરમાત્મા પ્રાપ્તિ થતી નથી એટલે પોતાના પ્રિયતમ સાથેનું અંતર રહ્યા કરે છે. એ અંતર એના હૃદયમાં વિરહની અગનજવાલા ઉભી કરે છે. વચ્ચે રહેલ આંતરમન ટળી જાય તો આનંદઘનજીનો આત્મા પરમાત્મા તત્ત્વને અનુભવે અને તો સમતાનુ પ્રભુ સાથે મિલન થઈ જાય પણ તે અંતરમન ટળતુ નથી તેથી વિયોગની પીડાથી બળતી એવી સમતા આનંદઘનના નાથ એવા ત્રણ લોકના સ્વામી પરમાત્માને વિનંતી કરે છે કે હે પ્રભો ! આપ કોઈ પણ રીતે મારી પાસે આવો, મને આવી મળો, આપની કૃપા રૂપી મેઘધારાને વરસાવો તો મારો અંદરનો વિરહાગ્નિ શાંત થાય, મારી ઈચ્છા પાર પામે. પ્રભુ ભકત નરસિંહ મેહતાએ કૃષ્ણ કૃષ્ણના નામનો પોકાર કર્યો હતો તો પ્રભુએ તેના પોકારને સાંભળીને તેમના સર્વ પ્રકારના દુ:ખ ટાળ્યા હતા તેમ મારી પણ પ્રભો એ પોકાર છે કે મારી ધ્યાન ધારાને સઘન રૂપે ચિત્તભાવમાં અખંડપણે વહેતી કરી દો કે જેના પ્રભાવથી મારો આત્મા ગુણ શ્રેણીએ ચડી ભવા સંતાપમાંથી મુકત થાય. આવી લગન જે સાધુ પુરુષને લાગે તેને જ્ઞાનીઓએ સાધુપદને યોગ્ય કહ્યો છે અને આત્માને જે સાથે તે સાધુ બાકી બીજા તો દ્રવ્યલીંગી કહેવાય. જો કે ગૃહસ્થાશ્રમી કરતા દ્રવ્ય લીંગીનું જીવન ઘણું ઉત્તમ ગણાય કારણ કે ત્યાં વસવસાની દયા છે જયારે ગૃહસ્થને સવાવસાની વ્યા
યોગીરાજને જે પોતાને પરમાત્મ પ્રાપ્તિનો વિરહ સતાવી રહ્યો છે તે વિરહની વેદનાને તેમને શુદ્ધ ચેતના કે જે સમતા સ્વરૂપ છે તેના મુખમાં મુકીને વર્ણવી છે.
સંસાર સુખમય હોય કે દુ:ખમય એ પરમ આત્મસ્વરૂપનો વિરોધી છે.
